Avtomobil indd

nitroemalli bo‘yoq
deb 
yuritiladi. Nitroemallar asosida hosil qilingan qoplamalar bir 
qator afzalliklarga ega, jumladan, xona haroratida ham tez 
quriydi; jilolanganidan so‘ng neft mahsulotlari ta’siriga uzoq 
vaqt chidaydi. 
Shu bilan birga, nitroemallar qator kamchiliklarga ham 
ega, jumladan, qoplamalarning mexanik mustahkamligi yetarli 
darajada emas (shuning uchun ularni jilvirlash va jilolashga 
ancha vaqt sarf lanadi); nitroemal asosidagi qoplamalar 75°C 
gacha bo‘lgan harorat ta’siriga chidamli bo‘lib, 140°C gacha 
qizdirilganida yemirilib, o‘z-o‘zidan yonib ketishi mumkin; 
nitroemallar metallga yomon ilashadi, shuning uchun ular 
yaxshilab gruntovkalangan sirtlarga surtiladi. 
Emal tarkibida parda hosil qiluvchi qattiq modda kam 
bo‘lganidan, pardaning qalinligi 0,01 mm dan oshmaydi, shu 
sababli emallar 4–6 qatlam qilib surtiladi. 
Nitroemallarning yuqorida keltirilgan kamchiliklarini bartaraf 
etish uchun ularning tarkibiga asosiy parda hosil qiluvchidan 
tashqari qo‘shimcha parda hosil qiluvchilar (modifikatorlar) 
qo‘shiladi. Bu usul asosida hozirgi zamonaviy nitroemallarning 
barchasi, jumladan, avtomobillarni bo‘yashda ishlatiladigan 
ÍÖ–11 turidagi nitroemallar ishlab chiqarilmoqda. 
Nitroemallar juda keng tarqalgan bo‘yoqlar jumlasiga kiradi. 
Yengil avtomobillarning kuzovi, qanotlari va yuk avtomobillari 
kabinalarini bo‘yashda nitroemallardan foydalanilar edi. 
Keyin gi yillarda. esa bu maqsadlarda sintetik (jumladan, 
alkidli smolalar) parda hosil qiluvchilar asosidagi bo‘yoqlardan 
foydalanilmoqda. 
Alkidli smolalar asosidagi lok-bo‘yoq materiallari. 
Bunday 
bo‘yoqlardan parda hosil qiluvchi sifatida alkidli smolalardan 
foydalaniladi (alkidli smolalar ko‘p asosli kislotalari ko‘ð atomli 
spirtlarda polikondensatsiyalash mahsulotidir). Bunday parda 
hosil qiluvchilarning eng muhimlari gliftal (ikki asosli ftalat 
kislotani glitserindagi eritmasi) va pentaftal (pentaeritritning 
to‘rt atomli spirtdagi eritmasi)dir. 
Alkidli smolalarni eritishda skipidar, uayt-spirit va solvent 
(toshko‘mir smolasini haydashda ajralib chiqadigan aromatik 
uglevodorodlar aralashmasi) ko‘rinishidagi uglevodorodli eri-
tuvchilardan foydalaniladi. Gliftalli va pentaftalli smola-
larning eritmalari