Dagʼal suspenziyalar d100 mkm

Suspenziya suyuqlik va qattiq modda zarrachalaridan iborat boʼladi. Qattiq modda zarrachalarining oʼlchamlariga (d) koʼra suspenziyalar quyidagi shartli guruhlarga ajratilishi mumkin:

- dagʼal suspenziyalar – d100 mkm;

- mayin suspenziyalar – d= 0,5÷100 mkm;

- loyqa suspenziyalar – d= 0,1÷0,5 mkm;

- kolloid eritmalar - d÷0,1 mkm;

Ikki xil suyuqlikni oʼzaro aralashtirilishi tufayli emulьsiyahosil boʼladi. Bunda birinchi suyuqlikning ichida ikkinchi, unda erimaydigan suyuqlik tomchilari tarqalgan boʼladi. Emulьsiyalar vaqt oʼtishi bilan, ogʼirlik kuchi taʼsirida, qatlamlarga ajralib qolishi mumkin. Bunday holatning oldini olish va aralashma barqarorligini oshirish maqsadida ularga stabillovchi moddalar qoʼshilishi yoki suyuqlik tomchilarining oʼlchamlarini kichraytirish (d0,4÷0,5 mkm) maqsadida gomogenizatsiya qilinishi mumkin.

Suyuqlik qatlami orqali gaz aralashmalarini oʼtkazish jarayonida koʼpiklar hosil boʼladi. Koʼpiklar oʼz tarkibida gaz pufakchalari tutgan suyuqlik sistemalari sifatida tavsiflanadi, ular oʼz xossalariga koʼra emulьsiyalarga yaqin turadi.

Oʼz tarkibida qattiq moddaning mayda zarrachalarini (d=5÷100 mkm) tutgan gaz sistemalari changlar deyiladi. Changlar qattiq moddalarni mexanik uslublarda maydalash va ularni havo yordamida uzatish paytida hosil boʼladi.

Tutun tarkibida 0,3÷5 mkm oʼlchamli qattiq modda zarrachalari boʼlib, odatda qattiq va suyuq yoqilgʼilarni yonishi paytida hosil boʼladi.

Tuman tarkiban suyuqlik va gaz fazalaridan iborat boʼlib, suv bugʼlarini havo yordamida sovutish yoki bugʼlarni kondensatsiyalanishi natijasida hosil boʼladi. Tuman tarkibidagi suyuqlik zarrachalari oʼlchami 0,3÷3 mkm atrofida boʼladi.

Chang, tutun va tumanlar aerodispers sistemalar yoki aerozollar deb ham yuritiladi. Turli jinsli sistemalar dispers faza kontsentratsiyasi va uni tashqil etuvchi zarrachalarning oʼlchamlari bilan tavsiflanadi. Turlicha oʼlchamli zarrachalardan iborat boʼlgan dispers sistemalar polidispers sistemalar deyiladi. Bunday sistemalar fraktsiyaviy (dispersiyaviy) tarkibi bilan tavsiflanadi. Аgar sistemadagi zarrachalarning oʼlchamlari bir xil (yoki shunga yaqin) boʼlsa, bunday sistemalar monodispers sistemalar deb yuritiladi.

Koʼplab dispers fazalar barqaror boʼlmaydi, ularning tarkibiy zarrachalari kattalashish xususiyatiga ega boʼladi. Tomchilar yoki gaz pufakchalarini yopishgan holatda oʼzaro birikishi (kattalashuvi) koalestsentsiya deyiladi. Qattiq zarrachalarni bir-biriga zichlashuvi tufayli kattalashish jarayoni esa koagulyatsiya deb nomlanadi.

Emulьsiya va koʼpiklarning dispers fazalarini maʼlum bir kontsentratsiyalarida fazalar inversiyasi yuz beradi. Bu paytda tashqi faza ichki fazaga, ichki faza esa tashqi fazaga aylanadi.