4.3. Audit jarayonini o’zkazish ketma-ketligi
Ichki audit tekshiruvini o’tkazishga tayorgarlik:
1. Guruh qatnashchilari: tekshiriv chegarlarini aniqlab olish va reja bilan to’liq tanishish, o’ziga tegishli bo’lgan hujjatlar va ma’lumotlar bilan tanishish orqali eng muhim savollarga javob topish.
Bosh auditor: Rejada belgilangan barcha hujjatlarni yig’ib olish, korxona ichki intizom me`yori haqida ma’lumot to’plashi, uning tuzilmasi bilan to’liq tanishish. Guruhga kerakli o’zgartirishlar kiritib, tekshirish grafigini kiritish, savolnomani tayyorlash, auditorlarni kerakli ma’lumotlar bilan ta’minlab ularga maxsus savolnomalarni tarqatishi, auditor jurnalarini hamda xatoliklarni ro’yhatga olish jurnali bilan taminlahi lozim.
Savolnoma bu – tekshirilayotgan korxona hodimlariga beriladigan maxsus savollar to’plami bo’lib, ularning javobi audit obyektini dastlabki bahosini belgilab beradi. Savollar asosan tekshirilishi lozim bo’lgan faqat eng muhim bo’limlarni o’z ichiga olishi maqsadga muvofiq bo’ladi.
Dastlabki savolnoma bu – oldindan tuzilgan sistematik savollar blanki bo’lib, uning natijasida auditor ichki nazorat tizimiga baho berishi mumkin.
Auditor jurnali bu - bu jurnalda auditor barcha ma`lumotlarni, suhbat natijalari, topilgan hatoliklar muhim summalarni kiritib boradi.
“Ichki auditor jurnali”
Sana
|
Nomi
|
Obyekti
|
Chegarasi
|
Mezon
|
Savollar
|
Haqiqatdagi holati
|
Takliflar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ichki auditorlik tekshiruvlarini oldindan belgilangan amallar orqali amalga oshirish lozim. Ularning algoritmi quyidagich bo’lishi mumkin:
Kirish yig’ilishi;
Ma’lumotlani yig’ish va ularni qayta ishlash;
Yakuniy yigi’lish;
Auditorlik tekshiruvi haqida hisobotni tuzish;
Hisobotni tasqiqlash;
Hisobotni korxonaning manfaatdor shaxslariga berish;
Kamchiliklarni bartaraf etish;
To’g’irlash ishlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;
Nazorat qilish;
Tekshirish natijalarini ro’yhatga olish;
Kamchiliklarni bartaraf etilishi haqida axborot berish;
Ichki auditor faylini shakllantirish.
Kirish yig’ilishi - uning asosiy maqsadi bo’lib, korxona hodimlarini tekshirish rejasi va uning metodi bilan tanishtirish hisoblanadi.
Ma’lumotlarni yig’ish va ularni qayta ishlash – bunda xulosa chiqarish uchun ma’lumotlar yetarligi ko’riladi.
Boshlang’ich ma’lumotlar bo’lib, korxonaning faoliyati va uning strukturasi haqidagi hujjatlar, shtat jadvallari, kollektiv shartnoma, buyruqlar, dalolatnomalar va boshqa shu kabi hujjatlar xizmat qiladi.
Ma’lumotlar auditorlar tomonidan shunday yig’ilishi lozimki, bu ma’lumotlar korxonaning umumiy faoliyati haqida to’laroq ma’lumot bera olishi kerak.
Amaliyot shuni ko’rsatadiki, dastlabki rejalashtirish yaxshi bo’lmasligi auditning natijasiga salbiy ta’sir etadi.
Auditorlik tekshiruvi korxonaning rahbari buyrugi bilan tayinlanadi. Bu buyrug’da tekshiruvning metodi, ya’ni hujjatli yoki kompleksililigi, qaysi muddat tekshirilayotganligi, auditorlar guruhning qatnashchilari, ularning familiya, ismlari va lavozimlari korsatilib o’tiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |