Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

Sosyalist Akımlar 
Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında üretilen kurtuluş çareleri 
arasında sayabileceğimiz “Sosyalist Akımlar” da göze çarpmaktadır. 
Ancak bu akımlar dar bir çevre ve dar bir kadro dışında filizlenme 
imkânı bulamamıştır. Bu akım, görüşlerini Hüseyin Hilmi’nin çı-
kardığı “İnsaniyet” ve “İştirak” gazetelerindeki yazılarla yaymak is-
temiştir. 1910’da Hüseyin Hilmi, Namık Hasan, Pertev Tevfik, İs-
mail Faik, Baha Tevfik, Hamdi Suphi’nin kurduğu “Osmanlı Fırka-
sı” uzun ömürlü olamamış, kısa süren çalışmalarından sonra ka-
patılmıştır. II. Meşrutiyet meclisinde bazı milletvekillerinin de sos-
yalist düşünceye sahip oldukları bilinmekle beraber, bunlar da 
sosyalist düşünceyi bilinçli düzeye ulaştıramamış, yaygınlaştıra-
mamışlardır.
Dr. Refik Nevzat tarafından 1911’de Paris’te “Osmanlı Sosyalist 
Parti-si”nin şubesi açılmış, orada yayınlanan “Beşeriyet Gazetesi” 
yaptığı yayınlarla Türk milletinin ancak sosyalist düşünceyle Batıyı 
yakalayabileceğini anlatmaya çalışmıştır. 
Trablusgarb Savaşı (1911-1912) 
İngiltere’nin Mısır’ı, Fransa’nın Tunus ve Cezayir’i ele geçirmesin-
den sonra; birliğini tamamlayan İtalya da, varlığını dünyaya belli 
etmek istemiş ve Trablusgarb’a asker çıkarmıştır. Mustafa Kemâl 
ve Enver Beyler bölgedeki halkı İtalyanlar’a karşı örgütlemek ve 
direnişe hazırlamakla görevlendirildiler. Derne ve Tobruk’ta başarılı 
mücadelelere imza atan bu iki asker, böylece askerî geleceklerinin 
ilk sinyallerini vermiş oldular.
Ancak İtalyanlar On İki Ada ve Rodos’u işgal etti. İmzalanan Uşi 
(Ouchi) anlaşmasıyla Osmanlı Devleti ile İtalya arasında barış ya-
pıldı. Trablusgarb ve On İki Ada böylece İtalya’ya bırakılıyordu
20
. 
Tarblusgarb ve Bingazi Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da kaybet-
tiği son topraklardır.
20
İtalyanlar, geçici olarak kendilerine bırakılan On İki Ada’yı 1945 yılına kadar 
ellerinde tuttular. II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra, yenik düşen İtal-
ya adaları boşaltmak zorunda kalacak, daha sonra adaya yerleşen İngilizler, 
adayı Yunanlılar’a bırakarak çekileceklerdir. 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 24 / 174