Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

Yuza bol'yicha klauzura va vazifalar
Mavzuga tegishli mashqlar yordamida tekislikning mavhum geom etrik 
tushunchasidan moddiy va badiiy ma’nolaiga ega bo'lgan tushunchasiga o ‘tiladi. 
Tekislik qalinlik bilan bog'liq ekanligini anglanadi. Oldingi mavzuda inkor 
etilgan qalinlik badiiy qiymatga ega ekanligi ko‘rsati!adi.
1-klauzura.
YUZANING PLASTINA VA HAJM BILAN 
BOG‘L IQ L IG I
Klauzurada ikki yoki undan ko'proq yuzalar kompozitsion jih atd an 
bogManadi. Plastinadan (qalinligi kichik) hajmga (qalinligi yetarli yoki 
katta) o‘tish holatida kompozitsiya tuzilishi lozim. Qalinligi o ‘sib borayot- 
gan plastinalar qatori chizilib, tom oshabin e ’tibori bir tekislikdan yon 
tomonlaiga o ‘tkazilgan holatdagi maket yasaladi. Yuzalar o ‘zaro uyg‘unlik 
munosabatida boHishi zarur. Klauzurada penoplast, ganch kabi ashyolar- 
dan foydalanish tavsiya etiladi.
2-klauzura.
BIR YUZADAGI RELYEFLI KOM POZITSIYA
Klauzurada plastina yuzasi ifoda etiladi. Yuzaga faqat bir tomondan ishlov 
beriladi. Amaliyotda ko‘proq plastilin ishlatiladi, 7,5 x 10,5 sm oMchamli 
karton yuzasiga plastilin bilan ishlov beriladi. Relyef xususiyati yuzadan 
tashqarida davom ettirishni taqozo etm aydigan, o ‘z chegaralarida tugal 
bo‘lishi kerak. Klauzurada ganch, penoplast, yog‘och, po'kak kabi ashyo- 
lardan ham foydalanish mumkin.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Klauzurada hajm yuzalari ifoda etiladi. Oidingi, 2-klauzuradan farqli 
oMaroq, bu klauzurada relyef bir yuzani emas, balki bir necha (2 — 3) 
yuzalarni ifoda etishi lozim. Relyef bir yuzadan o ‘tib boshqa yuzalarda ham 
davom ettirilishi kerak. Relyefli yuzalar chekkalarida tugallangan bo‘lmog‘i 
lozim. Aylanma shakllar, masalan, kub yon tom onlaridan tugallikni taqo- 
zo etinaydi. Kompozitsiyada hajmning barcha yuzalari qatnashadi. hajmni 
tomoshabin har tarafdan idrok etishi mumkin.