Anguage and literature til va adabiyot

T/r

To‘liq gap

To‘liqsiz gap

Tushib qolgan 

bo‘lak

1

– Qaysi taom eng 

xushbo‘y va lazzatli? – 

deb so‘rabdilar.

– Qorin och 

paytda yeyilgan 

taom, – debdi 

hakim.

eng xushbo‘y 

va lazzatli 

(kesim) tushib 

qolgan

2

Tabib:

– Bugun nima 

yeganding? – deb 

so‘radi.

– Uch botmon 

yarmi kuyuk go‘ja, 

– debdi bemor.

Yegandim so‘zi 

(kesim) tushib 

qolgan

So‘ng o‘qituvchi mashqdan kelib chiqqan holda qu-

yidagi slaydlardan foydalanib yangi mavzuni tushuntiradi:

To‘liqsiz gaplarda quyidagi gap bo‘laklari tushi-

rilishi mumkin:

Kesim va unga oid so‘zlar 

– Seni qurol ushlashga qaysi nomard 

majbur qildi?

– Vijdonim, xalqimning amri! (Meni 

qurol ushlashga vijdonim, xalqimning 

amri majbur qildi)

Ega 

– Siz she’r ham yozyapsizmi, Oydin? 

– Yozyapman. (to‘liqsiz gap) 

(Men she’r yozyapman – to‘liq gap) 

Ega va kesim

– Ishni men kimdan qabul qilib 

olyapman? 

– Kengash a’zosidan. (to‘liqsiz gap) 

(Ishni siz kengash a’zosidan qabul 

qilib olyapsiz – to‘liq gap) 

TO‘LIQ VA TO‘LIQSIZ GAPLAR

Gaplar bo‘laklari to‘la ifodalanganligi yoki ifo-

dalanmay qolgani (tushib qolgani)ga ko‘ra ikkiga 

bo‘linadi:

– barcha zarur gap bo‘laklari mavjud gap to‘liq 

gap deyiladi;

– suhbat nutqida, matn ichida qo‘llanib, biror 

bo‘lagi tushirib qoldirilgan va nutq sharoitidan ang-

lashilib turadigan gaplar