«amaliy matematika va informatika» kafedrasi

Yechish. Bu yerda x = 17,9 sm; (x) = 0,1 sm; nisbiy xatolik (x) = 0,1/17,9 yoki yaxlitlasak, (x) = 0,1/18  0,6%. Bunday lineyka bilan nisbiy xatolikni yanada kamaytirishning iloji yo‘q. Agar yanada aniqroq o‘lchaydigan lineyka bilan bunday o‘lchashni bajarsak, u holda ko‘pi bilan 0,02 yoki 0,01 sm absolyut xatolikka erishishimiz mumkin.
4-misol. A4 fomatdagi qog‘ozning uzunligi (29,7  0,1) sm. Xorazmdan Tosh- kentgacha bo‘lgan masofa (1100  1) km. Birinchi holda absolyut xatolik 1 mm dan, ikkinchi holda esa 1 km dan oshmaydi. Bu o‘lchashlarning aniqligini taqqoslang.
Yechish. Buni to‘g‘ridan to‘g‘ri taqqoslab, xulosa chiqarmaslik kerak. Birinchi holda  _x = 0,1;  _x = 0,1/29,7100% = 0,33%. Ikkinchi holda esa  _y = 1;  _y = 1/1100100% = 0,091%, ya'ni  _x >  _y. Bu ikkinchi holda o`lchash birinchisiga qaraganda aniqroq bajarilganligini ko‘rsatadi.
Yuqorida berilgan masalaning C# dasturlash tilidagi yechimi:
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.Linq;
using System.Text;
using System.Threading.Tasks;

namespace ConsoleApplication14

{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
Console.Write("Qog`oz uzunligini kiriting:");
double a = double.Parse(Console.ReadLine());
Console.Write("Absolyut xatoligini kiriting:");
double a1 = double.Parse(Console.ReadLine());
Console.Write("Yo`l uzunligini kiriting:");
double b = double.Parse(Console.ReadLine());
Console.Write("Absolyut xatoligini kiriting:");
double b1 = double.Parse(Console.ReadLine());
double A = a1 / a * 100;
double B = b1 / b * 100;
Console.WriteLine("Qog`oz uzunligini nisbiy xatoligi:{0}", A);
Console.WriteLine("Yo`l uzunligini nisbiy xatoligi:{0}", B);
if (A > B)
Console.WriteLine("Yo`lni o`lchash aniqroq.");
else
Console.WriteLine("Qog`ozni o`lchash aniqroq.");
Console.ReadKey(true);
}
}
}
Natija:



5-misol. Agar har bir yashikni og`irligini o`lchashda og`irligi 1kg absolyut xatolik 0.5gr bo`lsa, meva to`ldirilgan xolida o`lchaganimizda har bir yashik 6kg va absolyut xatolik 12gr bo`lsa, meaning o`z massasining nisbiy xatoligi qancha bo`ladi.