Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

SHovqin birligi xarakteristikasi

Birlik bo‘sag‘a	Birlik
	Nomlanishi	Belgilanishi
CHastotasi	Gers	Gs
Tovush bosimi kuchi	Paskal Nyuton	Pa N
Quvvati	Vatt	Vt
SHovqin kuchining nisbiy o‘lchami	Detsibel	dB
Eshituv bo‘sag‘asi	2*10-5 Pa yoki 10-12 Vt/m^2
Og‘riq bo‘sag‘asi	2*10-5 Pa yoki 102 Vt/m^2

Shovqinni hisoblash
Yangi sanoat korxonalarini va sexlarini loyihalashda shu sanoat korxonasi va sexlarida kelib chiqishi mumkin bo'lgan shovqin bosimi darajalarini aniqlash muhim vazifa hisoblanadi.Ma'lumki, shovqin chiqaruvchi mashina va mexanizmlar sanoat korxonasining biror sexida joylashganligini hisobga olib,ana shu shovqinni tevarak-atrofdagi;ishlab chiqarish korxonalarida,aholi yashash joylariga shovqin ta'sirini kamaytirishga qaratilgan chora-tadbirlar korxonani loyihalash davrida hisobga olinadi.
Shovqinni hisoblash asosan,quyidagi vazifalarni o'z ichiga oladi:
1) Ma'lum nuqtada shovqin chiqarishi mumkin bo'lgan va shovqin tavsiflari aniq bo'lgan shovqin manbaining shovqin bosimi darajasini aniqlash.
2)Shovqinni kamaytirilishi lozim bo'lgan miqdori.
3)Shovqinni ruxsat etiladigan miqdorj darajasiga keltirish chora tadbirlari.
Hisoblash nuqtasi ochiq maydonda yoki berk xona ichida joylashgan bo'lsa, bularning har biri uchun hisoblash formulalari har xil bo'ladi.Hisoblash sakkizta oktava oraliq bo' yicha ayrim ayrim o'tkaziladi. Hisoblab topilgan shovqin darajalari qiymati yo '1 qo'yilishi mumkin bo'lgan qiymatlar bilan solishtiriladi va kamaytirilishi zarur bo'lgan shovqin darajasi miqdori aniqlanadi: L L x qo'sh
Agar shovqin tarqatuvchi manba xona ichida joylashgan bo'lsa,shovqin devor,pol,shift va boshqa joylarga tegib ko'p marta qaytishi natijasida xonadagi shovqin xuddi shunday tashqaridagi shovqinga nisbatan 10-15dB ortib ketishi mumkin.Shuning uchun ham binoichida ishlayotgan mashina,bino tashqarisida ishlayotganga nisbatan qattiqroq tovush chiqarayotgandek tuyuladi.Shuning uchun ham bino ichidagi shovqin intensivligini aniqlaganda to'g'ri kelayotgan sbovqin intensivligi bilan birga qaytgan tovush intensivligi Iq ni ham e'tiborga olish kerak.
I=It+Iq=(RF/S)+(4R/V),bunda,V—xona uchun o'zgarmas miqdor bo'lib,V=A(1–α o’rt)ga teng;A—tovush yutish ekvivalent maydoni,A=α o'rt∙S yuza,bunda,α o'rt — S yuzaga ega bo'lgan tovush yutish o'rtacha koeffitsiyenti. Shovqin yutish koeffitsiyenti α =Iyut/Itush bunda,—Iyut yutilgan tovushning intensivligi; Itush - tushayotgan tovushning intensivligi,α ≤1Shovqin manbai yaqinida shovqin darajasi to'g'ndan-to'g'ri manbadan chiqayotgan tovush sifatida,undan uzoqlashganda esa qaytayotgan tovushiar qo'shilgan holda ifodalanadi.Sanoat korxonalarida I ning miqdori 0,3—0,4 atrofida bo'ladi.Shuning uchun, agar A=V deb qabul qilsak, xatolik uncha katta bo'lmaydi:
Ba'zi bir amallarni bajarib, dB bilan belgilanadigan shovqin hisobini quyidagicha ifodalash mumkin