Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V



Download 7,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/190
Sana16.03.2022
Hajmi7,93 Mb.
#496288
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   190
Bog'liq
abdurashid abdurahmonov turkiy adabiyotning qadimgi davri

Ger - o ‘g ‘li 
m a ’nosini beradi. Qadimgi lotin 
mifologiyasidagi 
Ger - kules, 
xristian mifologiyasidagi 
Geor
- giy, 
turkiy mifologiyadagi 
Kor - o ‘g‘li, Geor - o ‘g ‘li, G o‘r
- o ‘g ‘lining m a ’nosi ham shunday xususiyatga ega.
16


G erakl pahlavon b o ‘hb yetishar ekan, arslon terisini 
yopinib yurishi T o ‘ng ibn T u rk ibn Yofas alayhissalom 
davrida vahshiy hayvonlaming terisini libos qilib kiyish odat 
tusiga kirib qolganligini eslatadi. Geraklning yo'lbars terisini 
yopinishi yo'lbarsdek kuchliligining ramzi b o iib , bu skif- 
tu rk iy larn in g o ‘z q ahram o n larid ag i b aho d irlik n i kuchli 
hayvonlar bilan tenglashtirish belgisiga yaqin turadi. Gerakl 
chaqaloqligida uning tagiga q o ‘chqor terisini - po'stak n i 
t o ‘shab qo'yadilar. Bu belgi ham chorvador skiflarga xos 
b o 'l g a n x u s u s i y a tl a r d a n b irid ir. G e r a k l n i n g b irin c h i 
qahramonligi arslonni o ld irishd an boshlanadi. Arslon jud a 
katta va og‘ir bo'lgani uchun Gerald uni olishayotgan mahali 
k o ‘tarolmaydi. Shunda arslonning terisini boshi bilan shilib 
o la d i va o ‘zin in g ustig a y o p a d i. G e r a k l n i n g b u n d a y
qahramonligi go‘yo Alp Er T o 'n g a 
arslondan ham kuchli 
bahodir laqabiga sazovordck k o ‘rinadi. Gerakl qilich, kamon 
vay o y bilan jangga otlanishida 0 ‘g ‘uz xoqonning o 'rm o n d a 
p ay d o b o ‘lgan o d a m x o ‘r, b a h a y b a t yirtqichni y o ‘qotish 
uchun y o ‘lga tushishi yoki Alpomish bahodirligini k o ‘ramiz. 
H a y o t h a q iq a tig a a s o s la n a d ig a n b o ‘lsak, G e r a k ln in g
kamonsozligi kimmeriy va skif merganlarining umumlashgan 
obrazini ham eslatadi. Mirzo Ulug'bekning «To'rt ulus tarixi» 
k ito b id a 0 ‘g ‘uzx o n n in g o ‘z o ‘g ‘illariga k a m o n va o ‘q 
taqsimlashi voqeasi ham keltirilgan.
B o‘ri totcmi turkiy xalqlar o g ‘zaki ijodida u ru g ‘ boshi, 
b a l o - o f a t l a r d a n s a q lo v c h i m a d a d k o r k u c h s i f a t i d a
ulug‘langan. Masalan, « 0 ‘g ‘uznom a»da b o ‘.ri asar syujetini 
rivojlantiruvchi asosiy obrazdir. U qabilaga m a d a d k o r, 
g ‘a m x o ‘r, u la rn i o ‘z p a n o h i d a asro v ch i k u ch sifatid a 
ko'ringan. Bunday tasvir o ‘zlarini b o ‘ridan kelib chiqqan 
deb hisoblovchi ashin u rug‘i bilan b og‘lanadi. H ozirgacha 
xalqimiz o ‘rtasida aytilib kelingan « C h o ‘loq b o ‘ri», « B o‘ri 
qiz», « B o‘ri» kabi afsonalar va ertaklarda czgulik g ‘oyalari 
ifodalangan. 
* ------—- 
1
17


O 'z a j d o d l a r i n i h a y v o n l a r d a n k e lib c h i q q a n d e b
hisoblash yoki pahlavonlarini bolaligida kuchli hayvonlar 
t a r b i y a s i g a o lib , o n a l i k q il is h in i t a s v i r l a s h s k i f l a r
mifologiyasiga xos b o ‘lgan xususiyatlardan hisoblanadi. 
B u n d ay m ifo lo g ik tu s h u n c h a q a d i m s h u n o s l ik d a skif- 
hayvonot uslubi deb e ’tiro f etilgan. Skiflar hayotiga tegishli 
q ad im iy o b id a la r d a h a m h a y v o n la r tasviri kuzatilgan. 
T u rk iy q ab ila va u r u g 'la r tarixiga n aza r tash lan ad ig a n
bo'lsa, tibetlar ota-bobolarim iz erkak m aym undan va ayol 
o ‘rm o n ru hid an , m o ‘g ‘ullar kulrang b o ‘ri va b u g 'u d a n , 
tulislar b o ‘ri va xun am aldorlarining qizidan, ashin u r u g ‘i 
xun shahzodasi va u rg ‘ochi b o ‘ridan kelib chiqqanmiz, deb 
aytganlar. Enasoy afsonalarida yosh bolalarga b u g ‘u onalik 
qilgan.

Download 7,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   190




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish