Gerodot yozishicha, Lipoqsayning avlodlari «Axvatovlar»,
A rpaqsayniki «Katiaram» va «Trasinam», Qoloqsayniki
«Paralatam» nomi bilan shuhrat qozongan. Qoloqsaydan
sh o h -ja n g c h ila r, L i p o q s a y d a n
k o h in va din v akillari,
Arpaqsaydan dehqon va chorvadorlar tarqalishgan ekan.
Sn iffling tu g ‘ilish afsonasi. G erakl Gelion buqalarini
hay dab, о 'sha zamonlarda kim sasiz yurt bo
‘
Igan, keyinchalik
skiflar egallciganjoylarga kelib qoladi. Geraklsovuqdan о ‘zini
saqlcish uchun yo ‘Wars terisini yopinib olgan edi. Kunlardan
bir kuni и qattiq uyquga ketganida, oti g ‘oyibona yo ‘qolib
qoladi.
Gerakl otini qidirib k o ‘p ellarga boradi. So'ngra Galeyey
d egan jo y g a keladi. Bu y e rd a u o d a m s if a t
lio n qizga
y o ‘liqadi. Ilon qizning yuqori qismi ayol zotiga o ‘xshasa,
quyi qismi ilonga o ‘xshaydi. T aa jju b g a tushgan G erakl
undan «Begona otga k o ‘zing tushmadimi?» deb s o ‘raydi.
Ilon qiz Gerakl agar o ‘zi bilan qovushsa, otini berajagini
aytadi.
Chorasiz qolgan Gerakl Ilon qizning bu taklifiga rozi
bo'ladi. Biroq Ilon qiz otni tezda qaytarib bermaydi. U
G e r a k l b ilan y a n a t a n m a h r a m l i k n i d a v o m e ttir is h n i
xohlaydi. G erak l u n d an
otini q a y ta rib olib, tezroq o ‘z
yurtiga ketish uchun qizning ham m a shartlarini bajarishga
rozi bo'ladi.
Ni hoya t,
qiz Geraklga otini qaytarib berar ekan, shunday
deydi:
«Sening o t in g biz to m o n larg a kelganda, men uni
e h l i y o t q i li b y a s h i r i b
q o ‘y g a n d im .
E v az ig a sen meni
mu ko lo tl ad in g. Endi
men sendan uch o 'g'il tu g ‘am an. Ayt-
c hi , u lar u l g ' a y g a n d a n
s o 'n g nim a qilishi kerak?» Ilon
q i z n i n g s a v o l i g a
G e r a k l s h u n d a y j a v o b b erad i: «Sen
o' g' ill ari ngga s h u n d a y shart
qo'yasan, ulardan qaysi birisi
bu yoyni men kabi kuch bi lan t o r t a olsa,
unga
mening
qayishim bilan o ' z veringni b er as a n. Q o l g a n ikkisini bu
15
y e rla rd a n h a y d a b y u b o ra s a n » . S h u n d a y qilib, G e ra k l
o'zining yoyi bilan oltin tovoqsimon to'qali qayishini Ilon
qizga qoldiradi.
Kunlardan bir kuni Ilon qiz uchta о 'g 'il tug 'adi. Ulardan
biriga A gojir deb nom qo ‘yadi, ikkinchisini Gelon deb ataydi.
Uchinchisi, eng keyin tug ‘ilganiga S k i f deb nom beradi. Uch
о
‘g
'lidan ikkitasi, ya ’ni Agofir va Gelon otasi Gerakl qo 'ygcm
sharlni bajara olmagani uchun Ilon qiz ularni m am lakatdan
quvib yuboradi. Eng keyin tug'ilgan kichik o 'g 'il S k i f otasi
Gerakl shar liar ini bajargani uchun Ilon qiz unga tovoqsimon
oltin to ‘qali qayish bilan bepoyon yerlarini beradi. Shundan
buyon skiflar bu ellarda paydo bo 'ladilar (prof. F. Boynazarov
tarjim asi).
H a r ikki afso n ad a ham skiflarning dunyoga kelishi Ilon
bilan b o g i a n g a n «Skifning tu g ‘ilishi» afsonasida Skifga
k atta ishonch va h u rm a t bildirilgan. G eraklning o ‘g‘illari
orasida bahodiri, mergani, y a ’ni otasidek pahlavoni Skifdir.
Bu afsona asosida skiflar yunonlar bilan qarindosh degan
qarashlar ham mavjud. Bu o 'rin d a Gerakl shaxsiyati haqida
to ‘xtalib o ‘tish o ‘rinlidir. Yunonlarning afsonaviy qahram oni
G erakl tu g ‘iladigan pay td a xudolar Olimp to g 'id a bazm
q u rib o ‘tirg an lar.
D u n y o ho k im i Zevs yerda, o d a m la r
orasida bir farzand tu g ‘ilishi. u kelajakda buyuk ishlami
b a j a r i b q a h r a m o n b o ‘lishi va b u t u n Y u n o n i s t o n g a
hukm ronlik qilishini bashorat etadi. Bu bola Fiva malikasi
A lk m e n a v a sh o h i A n d itio n n in g fa rz a n d i edi. G e r a k l
y u n o n c h a « G e r a (Z e v s n in g xo tin i) m a q ta g a n » d eg an
m a ’noni beradi. Zevs A lkmenani
buyuk q ah ram on g a ona
qilib tayinlaydi. Biz Alkm yonida turkiycha «Ena» so ‘zini
his qilam iz. G e r a k l n o m i m a z m u n n u q ta i n a z a r id a n
q arag and a,
Do'stlaringiz bilan baham: