Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V

ashing azinqa.
Tulg ‘il qo 'nuq ag ‘irlig
Yazsun raving buzunqa. I. 80
Ко ‘rklik to 'ning о ‘zingga,
Totliq oshing о 'zgaga.
Qo ‘noqqa ко ‘rgiz izzat,
Yoysin sha 'ning uzoqqa.
Baqmas budun savuq so 'z,
Yudqi yuzi saranqa.
Qazg 'an ulich tuzunluk
,
Qalsun chavingyarinqa.il. 291
Boqmcis jahon sovuq so ‘z,
Sendek yuzsiz baxilga.
Yoqimli bo
7, 
xushxulq bo
7, 
Qolsin naming ко 'p yilga.
Bermish sening bil 
Yalinchuq tap ar qarinqa. 
Qalmish tavar azinning, 
Kirsa q ara o ‘runqa. II. 241
Sengadir faqat bilgil, 
Neki kirsa qoringa. 
Qolgay mulking vorisi, 
Kirsang qora o ‘ringa.
U s h b u
p a r c h a l a r d a
m e h m o n g a
i z z a t - i k r o m
k o ‘rsatm ag an , aksincha sovuq s o ‘zi, baxilligi bilan uni 
ranjitgan shaxsga nisbatan l a ’nat aytilm oqda va unga o ‘lim 
jazosi ravo k o ‘rilyapti.
O lqish va q a r g ‘ish xalq o g ‘zaki ijo d in in g q ad im g i 
janrlaridan biri hisoblanadi. Shu sababli ham bu janrlam ing 
o ‘ziga xos shakl va xususiyatlari folklorshunoslikda alohida 
mavzu sifatida o ‘rganiladi.
Q O SH U G ‘
Q o sh u g ‘ 
( D L T . , I., 357) - s h e ’r, q a s id a , q o ‘sh iq
janrlarining m a ’nosini umumlashtirgan. D evonda 
qo‘shildi
(II., 156) s o ‘ziga izoh berilar ckan. 
ir qo‘shildi 
iborasi 
keltiriladi. Buning m a ’nosi she’r aytildi, q o ‘shiq lo'qildi 
ib o r a la r ig a t o ‘g ‘ri keladi. P ro fesso r S .M u ta llib o v shu 
o ‘r in d a q o s h u g ' h a q id a fik r y u r i t a r e k a n , 
«Q osh u g‘
s o ‘zining asl m a ’n o s i bir s o ‘z n in g b o s h q a s o ‘z la rg a
qo'shilishi, m a ’lum bir vazn talab qilgan miqdordagi so'zlar
ззч

---

q o ‘shilmasi - tizmasi» deb yozadi. Demak, she’riy y o 'ld a 
yozilgan asarlarga nisbatan qo'shiq atamasining qo'llanishi 
shu t a ’rifga mos tushadi. Q uyidagi to 'r tl ik d a sh u n d ay
m a ’no, y a ’ni q o ‘shiq atamasi she’riy usulda bitilgan xabar 
m azm unini ifodalagan.