Қадимги ва ўрта аср фалсафаси, Янги ва энг янги давр фалсафаси

Экзистенциализм томонидан кўриб чиқиладиган асосий муаммолар
ЭМПИРИОКРИТИЦИЗМ
XIX–XX асрлар чегарасида юзага келди. Унинг энг
машҳур намояндалари – Э.Мах (1838-1916) ва
Р.Авенариус (1843-1896). Илк позитивизмдан
фарқли ўлароқ, эмпириокритицизм
фалсафага «иккинчи позитивизм»ни синтез қилувчи
фан сифатида ёндашади, уни билиш назариясига
боғлайди.
Эмпириокритицизм «тажриба танқиди» деган маъ-
нони англатади ва «тажрибани метафизик табиатни
ўзгартирувчи барча қоидалардан тозалаш»ни назар-
да тутади. Э.Мах фикрига кўра, тажриба амалда
«дунё элементлари» ҳисобланувчи сезгилардан
иборатдир.
Психоанализ - замонавий фалсафанинг йўналиши. У киши ва жамият ҳаётида беихтиёр рўй берадиган психик жараёнларнинг ролини ўрганади
Психоанализ асосчиси австралиялик психиатр-олим Зигмунт Фрейд
(1856-1939)
З.Фрейд томонидан кашф қилинган асосий кашфиёт
Беихтиёр алоҳида психик реаллик бор, у ҳар бир одамга тааллуқли, ҳамда онгни маълум даражада онг билан бир қаторда назорат қилади
Психологик ҳимоя усули - сиқиб чиқариш реакцияси (онгдан ташқарига сурилади) ёмон ҳис-туйғулар, ёмон тажрибалар, психиканинг соғлиги ва мувозанатини бузувчи барча нарсаларни сиқиб чиқаради
Ҳаётнинг алоҳида шакли бу беихтиёр тушлар. Фрейд таълимоти бўйича тушлар - бу одамнинг реал ҳаётга юзага чиқмаган яширинган интилишларидир.
Ёмон эмоциялар тадбиқ этилмаган ҳохишлар-онгсизликка си=иб чи=арувчилар-эртами-кечми тасодифий ўйламаган ишлар, =или=лар, гаплар каби «\алати»ликларда намоён бўлади.
Психоанализнинг умумий тушунчаси
Прагматизм - унинг асосий мақсади фалсафа масалаларининг мавҳум тушунчасини топиш эмас. Кишилар ҳаётидаги аниқ масалаларни ечиш учун амалиётдаги аниқ вазифаларни ишлаб чиқувчи ғоявий фалсафанинг йўналишидир.
Прагматизмнинг асосчилари бўлиб америкалик файласуфлар Ч.Пирс ва У.Жеймс ҳисобланади
Замонавий прагматизмнинг вужудга келиши ва прагматизм таълимининг ишлаб чиқилишида алоҳида аҳамият касб этган Ж.Дьюи (1859-1952) ҳисобланади
Ж.Дьюининг Америка фалсафасида тутган ўрни ва роли
Дьюи - фалсафа, социология, педагогикага оид 30 дан ортиқ асарлар ва 900 та илмий мақолалар муаллифи
Унинг фалсафаси Европа ва инглиз тилида сўзлашувчи кўплаб мамлакатларда кенг тарқалган
Америкаликларнинг 80 % Дьюини америкада ўз вақтининг энг кучли файласуфи деб ҳисоблайдилар
У анъанавий фалсафанинг кўпгина стериотипларини (фундаментализм фалсафаси)ни бузиб юборган ва фалсафанинг муҳим масалаларига янгича ёндашган.