Қадимги ва ўрта аср фалсафаси, Янги ва энг янги давр фалсафаси

Иррационализм, «ҳаёт фалсафаси»
Иррационализм (XIX асрнинг 2-ярми) фалсафадаги йўналиш, борлиқ ва тарих, диалектиканинг объектив қонунларини инкор қилади, дунё ва тарихни бетартиб, “тасодифлар” занжири сифатида қабул қилади. Иррационализмнинг асосчиси Артур Шопенгауэрдир (1788-1860). Умуман олганда Шопенгауэр фалсафаси умидсизлик, инсоннинг дунёга ва ўз ҳаётига таъсир кўрсата олиш имкониятига ишончсизлик руҳи билан йўғрилган.
Иррационализм мавҳум тушунчалар – борлиқ, идея, материя ва ҳоказо эмас, инсоннинг оламда мавжудлиги, яъни инсон учун ягона реаллик бўлган ҳаётни қўювчи “ҳаёт фалсафаси” асос вазифасини ўтаган. “Ҳаёт фалсафаси”нинг асосчиларидан бири Фридрих Ницшедир (1844-1900). Жумладан, инсоннинг ўз тақдирига тўла таъсир кўрсатиши мумкинлиги, инсон ҳатти ҳаракатларини вужудга келтирувчи кучлар («ҳаёт истаги”, «хукмронлик истаги») - ўз “Мен”ининг экспансияси (туғёни), Худонинг сароблиги, “Худо ўлди” ғоясини илгари сурган.
Шопенгауэр ва Ницше қарашлари фалсафадаги замонавий
йўналишлар – прагматизм ва экзистенциализмнинг вужудга келишига
асос бўлди
Позитивизм – фалсафаси XIX аср 30-40- йилларида пайдо бўлган. Асосчиси Огюст Конт (1798-1857)
Назария мазмуни
Позитивизм ривожининг асосий босқичлари
Фалсафа илмий тафаккурдан озод қилиниши зарур ва фақат аниқ билимларга таяниши керак
Позитивистлар фикрига кўра фалсафа фақат далилларни тадқиқ қилиши керак (унинг ички моҳиятини эмас), баҳолаш ролидан озод бўлиши, тадқиқотларида (ҳар қандай фан каби) илмнинг ёрдамида фойдаланиши зарур. Илмий методга таянади.
Классик позитивизм (О.Конт ва Г.Спенсер)
Махизм
Неопозитивизм
Постпозитивизм
Позитивизм : асосий тушунчаси ва
ривожланиш поғоналари
Неопозитивизм
Асосий вакиллари

• «Вена тўгараги» (М.Шлик - асосчи, давомчилари Р.Карнап, О.Нейрат, Г.Рейхенбах) файласуфлари
• Львов-Варшава мактаби вакиллари (А.Тарский, Я.Лукасевич)
• Б.Рассел
• (1872-1970)
• Л.Витгенштейн
• (1889-1951)