Адабиёт назариясига оид энг муҳим атамалар изохи

Ийҳом - шакли бир хил, маъноси бир неча хил сўзни бир марта келтириб, икки маънода тушуниш:
Унинг Илхоми келди. Ulus ichinda turur o'z begim qiyo ko'zluk, Xayoli to'qtamish andin ko'ngil saroyinda.
(Lutfiy) Lutfiyning bu baytida "o'z begim" so'zi e'tiborga molik. U "o'zimning begim" ma'nosini anglatadi. Ammo uni "o'zbegim" tarzida o'qish va tushunish ham mumkin. Bunda Lutfiy "xalq" ma'nosini ko'zda tutayotgan.
Таносуб - бир-бирига яқин тушунча англатувчи сўзларни кетма-кет келтириш. Masalan, bir baytda "gul" so'zi ishtirok etsa, u o'z-o'zidan "tikan", "guliston", "shabnam", "bulbul" kabi so'zlarning bo'lishini taqozo etadi:
Olma yanoqing ko'rgach, men bandi nechuk o'lmay? Bodom ko'zi fitna, pista dahani nozuk.
Lutfiy bu o'rinda yanoq, ko'z, dahan kabi kishi tanasi a'zolarini bir baytga jamlagan.
Таъдид - fikriy rivojni, ketma-ketlikni, tadrijiylikni anglatadi: O'qi bu Lutfiy mungluq niyoznomasini, Savob-u olqish-u yuz ming duo kerak bo'lsa. Bu o'rinda Lutfiy savob, olqish, duo so'zlarini ketma-ket sanash orqali ushbu san'atni hosil qilyapti. Oti Farrux, o'zi farxunda axtar, Aning hukminda ul iqlimi kishvar. Haydar Xorazmiy
Иштиқоқ-шеър байти ёки мисрада ўзакдош сўзларни келтириш:Гул бўлиб, гул-гул ёниб, гулшан аро гулчеҳралар Гул узиб ўйнар қўйиб гулга бино гулчеҳралар...Э.Воҳидов.
Тазод (қаршилантириш)-антоним сўзларни келтириш: Подшо йўқлатсалар ногоҳ гадо деб ахтаринг... Qovoq solib osmon ko'zi yosh sochar, chechak-maysa quvnoq kulib yuz ochar.
Тарду акс-тескари қилиб такрорлаш-биринчи мисрадаги сўз бирикмасини иккинчи мисрада тескари қилиб такрорлаш. Ko'pgulga boldi ajoyib balo qaro soching, Shikasta ko'ngluma qaro balo soching. Bobur
Такрир-шеърда сўзни такрорлаш. "Layli, Layli!-debon chekib un, El deb: "Majnundir, ushbu Majnun".
Alisher Navoiy