Абдурахим Эркаев мйънавият вд таравдиёт



Download 14,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet206/273
Sana28.02.2022
Hajmi14,2 Mb.
#474727
1   ...   202   203   204   205   206   207   208   209   ...   273
Bog'liq
Маънавият ва тараққиёт

Маънавият ва т аращ иёт модели
339
олса, Уз сиёсатини амалга ош ириш га хатто хУКУКни мухо- 
фаза этувчи идораларни ж алб килади. У лар узлари га хос 
0Уямаган хужалик иш ларига аралаш а бош лайди. Н атижа- 
дп иктисодий эр ки н л и к Урнини иктисодий маъмурийбоз- 
лик эгаллайди. Х оким ият сиёсатини кУллаб-кувватлашга, 
ййишга давлат тасарруфидаги, таъсиридаги барча ОАВ ва 
гиргибот-ташвикот воситалари сафарбар этилади, сиёсий 
ми мафкуравий плю рализмга, таф аккур эркинлигига пу­
тур етади. Х оки м и ят сафарбарлик ёрдамида муайян мар- 
риларга, иктисодий курсаткичларга тезр о к эриш иш га ин- 
тилади. Бу эса бош кача бир кУринишда давлат хоким ия- 
гида режали иктисодиёт, маъмурий-буйрукбозлик даври 
синдромини кайта вужудга келтиради.
Ф укаролик ж амиятини ривож лантириш хар икки хо- 
Латда хам ю корида кайд этилган салбий холатларнинг 
олдини олю цца анча 
куя
келади.
Ф укаролик ж амияти м асаласини куриш дан аввал бир 
ф икрни билдирмокчи эдик.
Хар калай утиш даврида кучли давлатни саклаб колиш 
мпксадга мувоф икдир. Л еки н у боскичм а-боскич демо- 
кратлашиш механизмига эга булиши лозим . Буни постсо- 
иет республикаларнинг хам иж обий, хам баъзи бир сал- 
бий таж рибаси курсатиб турибди.
Кучли давлат турри бош карилганда ва хоким ият бугин- 
лари мутаносиб ф аолият ю ритганда, у ж ам и ятни нг барча 
ижтимоий катламлари, тузилмалари манфаатларини химоя 
Килувчи ва кафолатловчи, ислохотларни конуни й амалга 
оширувчи, м иллий бойликни саклаб колувчи ва адолатли 
Кийта таксим ловчи кучга айланиш и мумкин. Бу ш унинг- 
д с к
миллий м аданиятни, миллий узликни англаш , 
с о р л о м
миллий 
F y p y p
туйрусининг саклан и ш и , бойитилиш и ва 
риножланишига хам тааллукли. Зеро, кучли давлат 
хукук- 
и рти б от ва кон уни йликни химоя килиш баробарида та­
рихий талабларга мос келм айдиган турли хил радикал- 
ми ллатчилик, экстрем исток, ди ни й-сектантли к ва бош ка 
силбий мазмундаги гурухлар ва рояларнинг жамия гга таъ- 
» ирини кески н кам айтириш и мумкин.
Аммо «кучли давлат» изчил ва боскичм а-боскич ислох 
килиниш и, ислохотлар давомида уз вазиф аларини чеклаб 
Пориши, у л ар н и н г кУ пчилигини а с т а -с е к и н м ахаллий


340
Абдура^им Эркт'п
х,окимият идоралари ва узини узи бошкариш органларига 
утказиб бориши керак. Кучли давлатнинг асосий тадри- 
жий такомиллашиш тамойиллари — бу номарказлашиш 
ва эркинлашишдир.
Демократлаштириш, фукаролик жамияти асосларини 
мустахкамлаб, давлат хокимияти ва амалдорлар фаолия­
ти устидан самарали назорат урнатиш ижтимоий тарак­
киёт учун жуда мухимдир. Шу сабабдан тараккиётнинг 
узбек моделида бу масалаларга ислохотларнинг хозирги 
боскичида биринчи даражали а\амият бсрилмокда.
Фукаролик жамияти эркин, онгли фукэроларни та- 
козо этади, жаноби олийларининг садокатли бандалари- 
ни ёхуд кандайдир акидапарастлик гоясининг мутаассиб- 
ларини эмас. У шунингдек \ар кандай сиёсий режимга мос- 
лашувчан субутсиз конформистларни \ам инкор этади. 
Фукаролик жамиятини куркувдан бечора холатга тушиб 
Колган, хокимият олдида узини номукаммал сезадигаи 
ахоли билан куриб булмайди.
Айни пайтда фукаролик жамияти — бу толерантлик 
жамиятидир. Жамиятда \ар хил мафкурапар, таълимот­
лар, диний карашлар мавжудлиги фукаролардан бир-бир- 
ларининг эътикодларига нисбатан жилла курса токатли 
булишни такозо этади. Айникса купмиллатли мамлакат- 
ларда толерантлик тинч-тотув хаёт кечиришнинг му^им 
шартларидан биридир. Толерантлик туфайлигина купмил- 
латли, куиконфессияли давлатларда тинч-тотувлик, келишув 
ва хамкорлик карор топади. Толерантлик — демократия, 
маданиятлар ва халклар мулокотининг зарур шартидир. У 
цивилизациялашган жамиятда нафакат багрикенгликни, 
Узаро токатни, шунингдек бир-бирига нисбатан кизи- 
кишни, бошка томонни тушунишга интилишни, унинг 
карашларига хурматли муносабатни ва х-к. ларни англа- 
тади. аммо бахс-муло\азаларни инкор килмайди. Бахе ва 
тортишувлар бир-биридан узоклашиш максадида эмас, 
балки янада яхширок тушуниб якинрок булиш учун олиб 
борилади.
Толерантлик Узга маданиятларга, бошкача турмуш тар- 
зига кизикиш уйготади, окибат-натижада эса миллий ма- 
даниятларнинг узаро алока килишига, бир-бирини бойи- 
тишига, халкларнинг узаро бир-бирига ёрдам беришига.


Мамшвият ва тарацциёт модели
341
\амкорлик кдлишига, давлатларнинг ж а\он х;амжамияти 
билан интеграция булишига хизмат килади.
Фукаролик жамиятининг баъзи бир унсурлари (маса­
лан, ма^аллий узини Узи бошкариш) анча илгари пайдо 
бУла бошласа-да, унинг асослари факат демократия ривож- 
ланиши, ?огсукий давлат карор топиши жараёнида шакл- 
Ланади. Фукаролик жамияти — нафакат етук демократия 
ма\сулидир, у шунингдек, номукаммаллик туйрусидан 
фориг, эркин усган ва кадр-кимматини англайдиган, эр­
кин фикрлайдиган кишилар жамиятидир. Ички сиёсий бар- 
Карорлик хукм сурадиган, конун устуворлиги ва конунга 
биноан яшаш жамият аъзолари аксарият купчилигининг 
н.тикодига ва турмуш тарзига айланган, фукароларнинг 
сиёсий онги ва фаоллиги юксак мамлакатларда халк хрки- 
м и яти ни такомиллаштириш ва кучайтириш борасида янги 
имкониятлар пайдо булади. Биринчидан, давлат идоралари 
ма амалдорлар фаолиятини жамият аъзолари томонидан 
турли воситалар (жумладан ОАВ) ёрдамида назорат килиш, 
иккинчидан, давлат марказий ^окимиятининг баъзи бир 
функцияларини жойлардаги ^окимликларга (децентрали­
зация, яъни номарказлаштириш), кейингисининг баъзи 
функцияларини эса ма^аллий Узини Узи бошкариш орган- 
лари, жамоатчилик ташкилотлари ихтиёрига бериш (де- 
иолитизация, яъни носиёсийлаш иш кУринишларидан 
бири) имкониятлари турилади. Бу имкониятларнинг юза­
га чика бошлаши амалда фукаролик жамияти асослари 
пайдо булганини ва муста^камланаётганини англатади.
Демак, фукаролик жамияти шундай жамиятки, унда
ижтимоий %аётни ташкил этиш

Download 14,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   202   203   204   205   206   207   208   209   ...   273




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish