Abdijamilova biybisanem abdiraximovna

l 
kislota alındı hám ıdısqa 2 
l
suw 
quyıldı. Aralaspadan 2 
l 
alındı hám jáne 2 
l 
suw qosıldı. Bul aralaspadan 2 
l
alındı hám jáne 2 
l 
suw quyıldı. Nátiyjede ıdısta neshe 
l
kislota hám neshe 
l
suw bar? 
3.
Ashıtqınıń kletkaları hárbir kletka ekige bóliniwi arqalı kóbeyedi. Eger 
baslanǵısh jaǵdayda 6 kletka bolsa, 10 ret bóliniwinen keyin kletkalar sanı 
neshew boladı? 
4.
Hawa vannasın alıw jolı menen emlewde, birinshi kúni emleniw 15 mın 
dawam etti, keyingi hárbir kúnde onı 10 min tan kóbeytip barıladı. Vanna 
alıw kóbi menen 1 saat 45 min dawam etiwi ushın kórsetilgen tártipte hawa 
vannasın alıw neshe kún dawam etedi? [9] 
5.
Puls jiyiligin tekseriw ushın barmaqlardıń ushı arteriya tamırı ótetuǵın jerge 
qoyıladı hám soqqılar sanın seziw ushın usı jeri basıladı. 
Madina pulsti ólshegende bir minutta 67 soqqını sezdi. 
a)
Puls jiyiliginiń mánisin túsindiriń. Ol qanday shama (belgi)? 
b)
Hár saatta mádinanıń júregi neshe márte uradı? 
3.2-§. Matematika pánin kásipke baǵdarlap oqıtıwdıń nátiyjeli usılları 
Oqıtıw barısında oqıwshı shaxs sıpatında qaralıwı, túrli pedagogikalıq 
texnologiyalar hámde zamanagóy metodlardıń tabıslı qollanılıwı, olardı óz 
betinshe, erkin pikirlewge, izleniwge hár bir máselege dóretiwshilik 
juwapkershiligin seziniwge, ilimiy-izertlew islerin alıp barıw, analizlew, ilimiy 
ádebiyatlardan ónimli paydalanıwǵa, eń tiykarǵısı óz betinshe oqıwǵa ózi tańlaǵan 
kasibine bolǵan qızıǵıwshılıqların kúsheytiredi. 
Bunday nátiyjege erisiw ámeliyatta oqıw barısında innovaciyalıq hám xabar 
texnologiyaların qollawdı talap etedi. Olar júda hár túrli hám bul metodlar yaki 
oqıtıwdıń nátiyjeliligin asırıwǵa járdem beriwshi texnologiyalıq treningler 
oqıwshılardıń logikalıq, dóretiwshilik, kritikalı, óz betinshe pikirlewge, kásip 
tańlaw imkaniyatların rajawlandırıwǵa járdem beredi. Oqıwshılardı ózi qızıqqan 

---

53
kásipke baǵdarlaw ushın olardı birinshi náwbette matematikaǵa qızıqtırıwǵa 
háreket jasalıwı kerek. 
 
Kásipti tańlaw – tágdirindi tańlaw degen sóz. Keyingi ómirde ókinbeytuǵın, 
óz qábiliyeti menen iykemlesiwine say kásibin tańlaw kerek. Bul júdá juwapkelri 
is. Kásip tańlawda hár bir adam óziniń qızıǵıwshılıǵına qábiliyetine, iykemliligine 
tayanıw kerek. Sonday – aq ózi tańlaǵan kásiptiń 10 – 20 jil`ga shekem ornın 
jógaltpaw kerek. Sebebi házirgi tez pát penen rawajlanıp baratırǵan jámiyette 
jańadan kásipler payda bolıwı menen qandayda bir kásiplerdiń joq bolıp 
baratırǵanlıǵın kóriwimiz múmkin. Hesh bir kásiptiń jamanı joq, biraq olardıń 
qaysısı bolsada iykemlesiw kerek boladı. Kásip tek ǵana ápiwayı kún kóriw ushın 
emes, al ónerdi, zor sheberlikti talap etedi. Geypara jaslar kásip tańlawdı 
blmegenlikten ózi qızıqpaytuǵın kásipti tańlaydı. Usıdan óz kásibine 
qızıqpaytuǵın, renjiw sezimleri payda bolıp, aldılarına reje dúziwdide qálemey 
qaladı. Hár bir adam ózin – ózi rawjlandırıw ushın blim alıp, sol bilimine say 
kásipke shuǵıllanıwı kerek. Házirgi kúnde kásiptiń túri kóp. En baslısı miynetke 
qábiliyetli, zeyinli, ózi ósken ortalıqqa bahalı úles qosa alatuǵınday bolıwları 
shárt. Óz isine isemimli, durıs tańlaw jasaǵan adam ǵana úlken jetiskenliklerge 
erisedi. Talap hám qızıǵıwshılıqtı joyıtpaǵan kásiplerge, ásirese Qaraqalpaqstan 
Respublikasında muǵallimshilik, shıpaker hám qurılısshı kásiplerin atap ótsek 
boladı. Al búgingi kúnde bazar ekonomikasıńın ósıwdegi joqarǵı dinamikasın 
dawam ettire alatuǵın jedel rawajlanıp kiyatırǵan kadrlardı tayarlaw máselesi alǵa 
qoyılǵan
. 
Bul basqıshta oqıtıwshı oqıwshılardan kásip degenimiz ne?, belgili bir 
kásipke iye bolıw ushın ne islew kerek?, qanday kásiplerdi bilesiz? h.t.b sorawlardı 
beriwleri múmkin. Sonın menen birge oqıtıwshı «Kásip» sózine anıqlama berip 
ótse boladı. Sabaqta qánigelik, keleshekte tańlaytugıń baǵdarımızdı tańlaw 
strategiyası haqqında, tańlaytın kásibinızde matematikanıń áhimiyeti haqqında 
aytılıp barılıw kerek. Kásip tańlaw waqtında esapqa alınatuǵın faktorlarǵa toqtap 
ótemiz hám durıs sheshim qabıl etiwdi úyrenemiz.