Eldarado – afsonaviy “oltinlar mamlakati”.
Elflar – german xalqlari mifologiyasidagi ruh (farishta). Oʻz navbatida E. oq va qora E.ga boʻlingan. Oʻrta asrlar demonologiyasiga koʻra oq E. atmosferada havodek turgan ruhlar boʻlib, boshiga guldan shapka kiygan mittivoylar boʻlishgan. Ular oʻrmonlarda yashagan, oy yogʻdusida doira boʻlib qoʻshiq aytib, raqs tushishgan. Hattoki ular jonsiz tabiatni ham raqsga tushirib yuborgan. Oq E. asosan ip yigirish va toʻqish bilan shugʻullangan. Qora E. (gnomlar) – yer ostida temirchilik qilib, oʻzlarining sirlarini togʻlarda saqlagan.
Elyu – Frasniyada Karl V (1364-1380) tomonidan joriy qilingan viloyatlardagi moliya amaldori.
Emfitevzis, emfitevsis (yunon. emphyteuo – payvandlamoq, oʻtqazmoq) – soʻnggi antik davrda umrbod ijaraga olingan davlat munitsipial va xususiy mulk ijarasi, “emfitevtik” ijara. Odatda E. huquqiga koʻra davlat xazinasiga, imperator, shahar jamoasiga tegishli yerlar qaytarib berilmaslik sharti bilan ijaraga berilgan. E. oʻz yerini meros qoldirish, ijaraga berish va hatto sotishi mumkin boʻlgan. Lekin u har yili ijara pulini toʻlash, davlat soliqlarini toʻlash va yerni ishlatish majburiyatini olgan. Ijarachi oʻzgargan boʻlishiga qaramasdan yerning egasida uning huquqi saqlanib qolgan. Ijarachilar almashganda oʻrtadagi savdo pulidan foiz hisobida ulush olgan. Oʻrta asrlarda Italiyada E. yerlar merosiy yoki 10-30 yilga ijaraga berilgan.
Enkomenda – XVI asr 20-yillar oxirlarida dastlab Kortes tomonidan joriy etilgan hindularni ekspluatatsiya qilish shakli. Unga koʻra E. egasi oʻziga berilgan yerlardagi hindu jamoalarini ekspluatatsiya huquqiga ega boʻlgan.
Eparx (yunon. eparchos – hukmdor, boshliq) – Vizantiyada Konstantinopol shahri boshligʻi. E.ning vazifalari sirasiga qoʻzgʻalonlarning oldini olish, poytaxtning tinchligini saqlash, keng iste’mol mollari narx-navosi, savdo va hunarmandchilik korporatsiyalari ustidan nazorat qilish kabilar kirgan. U faqat imperatorga boʻysungan. 1204-yilda E. mansabi amalda tugatildi.
“Eparx kitobi” – Konstantinopol hunarmandlar va savdo tashkolotlarining eparx nazorati ostida qabul qilingan nizomlari toʻplami. X asr boshida tuzilgan va keyinchalik toʻldirilib borilgan. “E.K.”da Konstantinopoldagi hunarmand va savdo tashkilotlari haqida, ularning tuzilishi, ijtimoiy tarkibi, hunarmand va savdogarlarning huquq va majburiyatlari berilgan. Kitob Vizantiya shaharlarining iqtisodiy tarixi haqida muhim manba hisoblanadi.
Epibola (qoʻshimcha, berish) – E. koʻra Vizantiyada majburiy tartibda boʻsh turgan yoki tashlab ketilgan yerlar qoʻshnilarga berilgan va bu orqali yerning yangi “sohiblari” gardaniga “yangi yerlari” uchun barcha soliqlar yuklangan. Ptolomey Misrida paydo boʻlgan. Yustinian davrida ayniqsa qattiqqoʻllik bilan undirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |