A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

10.4. O‘zbekistonda mavjud muzeylar va ulardan foydalanish

Turli kolleksiyaga ega bo‘lgan muzeylarning mavjudligi O‘zbekistonning ijtimoiy va madaniy rivojlanishini xususiyatlarini aks etdiradi. Muzeylar madaniy, tarixiy, badiiy me’rosimiz, xalqlar dini va e’tiqoti, ularning an’analari bilan tanishtirib, yoshlarimizni vatanparvarlikka va buyuk ajdodlarimiz bilan faxrlanishga o‘rgatadi. Davlatimiz muzeylarni rivojlanishi, yodgorliklarni tiklanishga katta ahamiyat beradi. Temuriylar tarixi muzeyining yaratilishi bunga misol bo‘la oladi. Respublika muzeylarining ichida 3 ta muzey-qo‘riqxona: Samarqand, Buxoro, Xiva («Ichan-Qala»); 3ta yirik badiiy muzeylari: O‘zbekiston Davlat san’at muzeyi

67

(Toshkent shahari); Davlat xalq-amaliy san’ti muzeyi, Nukus shaharidagi Savitskiy nomidagi Davlat san’at muzeyi mavjud.

O‘zbekistonda yagona bo‘lgan (Toshkent sh.) Tabiat muzeyi 120 yildan beri mavjuddir. Muzey jamg‘armasida 1.5 mln. ekponatlar bor. Qadimiy muzeylardan biri-O‘zbekiston xalqlarining tarixi muzeyi respublika tarixini o‘rganish bo‘yicha ilmiy tekshiruvlar olib boryapti. A. Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi juda katta kitob va qo‘lyozma jamg‘armasiga ega. O‘zbekiston tibbiyot muzeyi (Toshkent) tibbiyot bilimlari tashuviqoti, ekologiya muammolari, sanitariya va gigiena tarixi bilan tanishtiradi. Abu Ali ibn Sinoga bagishlangan zali bor.

Toshkentda Olimpiya shon-sharafi muzeyi, Urush va mehnat sharafi muzeyi, kino san’ati muzeyi tashkil qilingan; badiiy ko‘rgazma direksiyasi, RTVS «O‘zekspotsentr», U. Tansikbaev, Tamara xonum, A.Qahhor, G‘afur G‘ulom muzeylari ishlaydi. Har bir viloyatda o‘lka muzeylari mavjud. Angren, Sirdaryo, Urganchda badiiy galereyalar ochilgan. Respublika muzeylari shuningdek turli ekskursiya, ma’ruza, adabiyot kechalari, Mustaqillikka, «Navro‘zga» bag‘ishlagan etnografik ko‘rgazmalari va b. o‘tkazadi.

O‘zbekiston madaniyati vazirligi xalqaro «Oltin meros» xayriya fondi, Badiiy akademiyasi bilan birgalikda muzeylarning kelajak faoliyatini yaxshilash dasturini yaratdi. Respublikaning madaniy hayotidagi yutuqlarini tashuviqot qilish maqsadida «Moziydan sado» jurnali yaratildi. Xorij tajribasidan ma’lumki muzeylardan turizm faoliyatida keng foydalaniladi. Shu sababdan mavjud muzeylarimizni keng targ‘ibot qilish orqali turizm maqsadida foydalanish hozirgi kunning dolzarb muammosidir.