A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

10.2. O‘zbekiston shaharlarining arxitektura yodgorliklari va ulardan foydalanish

Milliy madaniy meros obyektlarini ijodiy va ehtiyojli qondiradigan holatda namoyish qilish kerak. Hozirgi ilmiy texnik rivojlanish natijasida hamma mintaqalarda bir xil madaniy ko‘rinishlarni namoyon qilgan. SHuning uchun har bir hudud boshqa joylardan ajralib turadigan o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lishi lozim. Shundagina ular turistik bozorga taklif etuvchi mahsulotlarga ega bo‘ladi.

Madaniy meros obyektlariga quyidagilar kiradi:

• 
  arxeologik yodgorliklar;
  

• 
  madaniy arxitektura;
  

• 
  landshaft arxitektura yodgorliklari;
  

• 
  katta va kichik tarixiy shaharlar;
  

• 
  qishloq joylari;
  

• 
  muzeylar, teatrlar, ko‘rgazma zallari va b.;
  

• 
  satsiomadaniy infratruktura;
  

• 
  etnografiya obyektlari, xalq udumlari va an’analari amaliy madaniyat markazlari;
  

• 
  texnik komplekslar va asbob - anjomlar.
  

64
Mamlakatga keluvchi chet ellik sayyoxlar o‘rtasida katta talab bilan foydalaniladigan yo‘l ko‘rsatkichlarni chet tillarda chiqarishda tashabbus ko‘rsatishi rus, ingliz, fransuz va nemis tillarga ustunlik berish lozim. Diqqatda sazovor joylar to‘g‘risidagi ma’lumotldar yonida shu tillarda yozma yoki ovoz tasviridagi tushuntirishlar berilishi lozim. Mehmonxonalar va sayyoxlar uchun yo‘nalish beruvchi axborot markazlarini shaklantirish turizm rivojida muxim axamiyat kasb etadi. Samarqand shahrida turistik axborotlar markazini vujudga keltirish, mehmonxonalarni taklif qilish, diqqatga sazovor joylar haqidagi materiallarni ko‘rsatish va asosiy e’tiborga loyiq hudatlarni reklama qilish muhim ahamiyatga egadir. Markaz tijorat asosida ishlashi ham mumkin (kirish badali, turlar, yo‘l ko‘rsatkichlar va boshqa xizmatlarga, mehmonxonada joylarni bron qilish hisobiga haq olish, yodgorlik buyunlarini sotish va h.k). Bunda qo‘yidagi ishlarni amalga oshirish kerak:

Mavjud diqqatga sazovor joylani mustahkamlash:

x axborot lavhalari, plakatlar, ko‘rgazmalar va boshqa shu kabi vositalar yordamida turistlarni asosiy malumotlar bilan ta’minlash bo‘yyicha dasturlarni amalga oshirish. Mumkin bo‘lgan barcha joylarda oddiy varaqalardan foydalanib bir necha tillarda ma’lumotlarni etkazib berish;

• 
  ayrim asosiy shaharlarda audio-turlarni tashkil kilish;
  

• 
  muzey ekspozitsiyalarini kengaytirish va arxeologik kazishmalar amalga oshirilayotgan joylarda (eng qiziqarli punktlarda to‘xtab o‘tish bilan) piyoda sayir qilishni tashkil kilish juda muxim.
  

Yangi diqqatga sazovor joylar:

• 
  ipak to‘lasi ishlab chiqarish bazasida tashrif buyurishning yangi joylarni tasheil qilish;
  

• 
  ipak to‘qishdan boshdab, tayyor mahsulotgacha jarayonlar haqida hikoya qilish bilan eskursiyalar uyushtirish;
  

Buning uchun juda mos joy Marg‘ilon bo‘lishi mumkin. U yerda pillaga ishlov berishdan boshlab, ipak matolar ishlab chiqarish bilan tudallanadigan barcha

65
bosqichlarni o‘z ichida olgan juda qiziqarli ipakka qo‘lda ishlov berish fabrikasi mavjud.

Ekskursiyaning yakunlovchi bosqichi tayyor mahsulotlar ko‘rgazmasi hisoblanadi. Bu yerda ipakdan tayyorlangan buyumlarni taklif qilib, ularning xarid qilish imkoniyatini ham yaratish mumkin.

Milliy turistik mahsulot infratuzilmasini shakllantirish investitsiyalar barqarorligini va uning darajasini o‘stirishni taqozo qiladi. Bu davlatda milliy turistik mahsulotni rivojlantirishga va turizmning barqaror o‘sishiga yordam ko‘rsatishni talab etadi.

Milliy turistik mahsulotni rivojlantirishning xususiy sektoriga va O‘zbekistonda turizm infratuzilmasi shakllantirish va takomillashtirishga xalqaro investitsiyalarining jalb qilish va joylashtirish turizm industriyasini rivojlantirishnig muhim omili xisoblanadi.