A. M. Karimova, D. M. Malikova pul va banklar

§18.2.Nobank moliya kredit tashkilotlari, ularni turlari
Nobank moliya kredit muassasalar moliya-kredit tizimining bir qismi boʻlib bularga quyidagilar kiradi:

• 
  kredit va omonat muassasalar;
  
• 
  pul bozoridagi oʻzaro fondler;
  
• 
  pensiya jamg‘armalari;
  
• 
  investitsiya kompaniylari;
  
• 
  ishonch kompaniyalari;
  
• 
  xayriya jamg‘armalar;
  
• 
  sug‘urta kompaniyalari va boshq.
  

Kredit kooperativlari odatda kichik korxonalar yoki jismoniy shaxslar tomonidan a’zolarini ishlab chiqarish va istemol ehtiyojlarini kreditlash maqsadida tashkil etiladi. Bunday muassasalar XIX asrning oʻrtalarida Yevropada paydo boʻla boshlagan. Hozirda duyoning 80dan ortiq mamlakatlarida kredit tarmoqlari mavjud boʻlib, ular oʻz mijozlariga keng qamrovli xizmatlarni taqdim etadilar. Kredit kooperativlari jismoniy shaxslarga xizmat koʻrsatishda tijorat banklarning raqibiga aylanmoqdalar.
Lombardlar. Kredit tashkilotlarining eng qadimiy turlari boʻlib, lombardlar birinchi bor XV asrda Fransiyada Lombardiydan kelgan muhojirlar jismoniy shxslarga koʻchar mulklarni garovga olish orqali kreditlar berganlar.
Lizing kompaniyalar. Oʻtgan asrning 50-yillarida AQShda va 60-yillarda G‘arbiye Yevropa mamlakatlarida tadbirkorlik faoliyatining yangi turi – lizing paydo boʻldi. Lizing aslida bilvosita kreditlash shakli boʻlganligi sababli (tovar shaklida beriladigan kredit) u bank muassasalari nazorati ostiga olingan va xozirgi vaqtda nafaqat lizing kompaniyalar balki tojorat banklar ham amalga oshiradigan operatsiylar hisoblanadi.
Faktoring kompaniyalari. Bilvosita kreditlash boʻlib moliyaviy muassasasi yetkazib beruvchidan tovarlar va xizmatlarni yetkazib berishni talab qilish huquqini oladi. Bunday operatsiylar koʻproq tijorat banklar tomonidan amalga oshiriladi.
Forveyting kompaniyalar. Tijorat banklar sotuvchi firmalarga bilvosita qarz berish shaklini taklif etadilar. Sotuvchiga tashqi savdo operatsiylari boʻyicha veksellar va boshqa qarz talabnomalarini sotib olish orqali eksportni kreditlash. Boshqacha qilib aytganda, forforatsiya bu - tadbirkorning tijorat kreditini bank kreditiga aylantirish shakli.