A. M. Karimova, D. M. Malikova pul va banklar

4.Mikrokredit Mikrokredit - qarz oluvchiga tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun eng kam ish haqining 1000 baravari miqdoridan oshmaydigan pul mablag’idir.
Boshlang’ich (start) sarmoyasini (kapitalni) shakllantirish uchun mikrokreditlar:
- yuridik shaxs maqomiga ega boʻlmagan tadbirkorlik sub`yektlari uchun eng kam oylik ish haqining 50 baravarigacha miqdorda;
- mikrofirmalar va dehqon xoʻjaliklari uchun (yuridik shaxs maqomiga ega boʻlgan) eng kam oylik ish haqining 100 baravarigacha miqdorda;
- fermer xoʻjaliklari uchun eng kam oylik ish haqining 200 baravarigacha miqdorda beriladi.
Byudjetdan tashqari jamg’arma kredit liniyasi - byudjetdan tashqari jamg’arma tomonidan kichik biznes sub`yektlarini maqsadli asosda kreditlash uchun tijorat banklariga ularning balansida uning summasini aks ettirgan holda ajratiladigan mablag’lar.
“Maxsus imtiyozli kreditlash jamg’armasi” - kichik va oʻrta tadbirkorlik sub’yektlariga imtiyozli kreditlar, shuningdek, mikrokreditlar berish maqsadida tashkil qilingan jamg’armadir. Imtiyozli kredit berish jamg’armasi hisobidan beriladigan mikrokreditlar boʻyicha foiz stavkalari mikrokredit berilgan kundagi Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasining 50 % dan ortiq boʻlmagan miqdorda belgilanadi.
Byudjetdan tashqari jamg’armalar mablag’lari hisobidan kreditlash Markaziy bankning Adliya vazirligida 2006-yil 8-avgustda 1308-son bilan roʻyxatga olingan “Tijorat banklari tomonidan kichik biznes sub`yektlariga byudjetdan tashqari jamg’armalar va Mikrokreditbank kredit liniyalari hisobidan mikrokreditlar berish tartibi toʻg’risida”gi Nizomga asosan amalga oshiriladi.
5.Davlat kreditining asosiy xususiyati kredit munosabatlarida davlatning qatnashuvidir. Davlat kreditida davlat qarz beruvchi va qarz oluvchi sifatida ham ishtirok etishi mumkin.
Davlat qarz beruvchi sifatida moliya vazirligi, Markaziy bank yoki boshqa idoralar orqali iqtisodiyotning u yoki bu sohalarini jadal rivojlantirish maqsadida tijorat banklari va korxonalarga markazlashtirilgan kredit resurslari ajratadi. Bunday kreditlar, odatda, imtiyozli kreditlar boʻlib, juda past % larda yoki foizsiz beriladi.
Oʻzbekistonda mustaqillik yillarida neft va gaz sanoatini rivojlantirishga, oltin va nodir metallar qazib olish va qayta ishlash korxonalariga, g’alla va paxta yetishtirishga markazlashtirilgan kreditlar ajratildi. Hozirda bunday kreditlar asosan, kichik biznes hamda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga ajratilmoqda.
Davlat oʻz xarajatlarini oʻz daromadlari hisobidan qoplay olmay qolgan taqdirda, ya’ni, byudjet kamomadini qondirish maqsadida banklar, korxonalar va aholidan qarz oladi. Davlat oʻz idoralari tomonidan davlat obligasiyalari va zayomlari, davlat xazina majburiyatlari, davlat qisqa muddatli obligasiyalari kabi qiymatli qog’ozlarni chiqarish va sotish orqali korxonalar, banklar va aholining pul mablag’larini yig’adi. Bu mablag’lar davlat qarzi va byudjet kamomadini qoplashga sarflanadi.