A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

25-§. Mashinalarga texnik xizmat ko„rsatish asoslari 
 
 
 
 
25.1-§. Mashinalarga texnik xizmat ko„rsatish
 
Qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarish jarayonida dala ishlarini qisqa muddat ichida 
bajarish zarurligi tufayli mashinalarning ishga tayyorligi qishloq xo‗jaligida muhim 
ahamiyatga ega. Mashinalarga texnik xizmati ko‗rsatish esa ularga dala ishlarini 
bajarish davrida mustaxkam ishlashini nazarda tutadi. Dala ishlarini bajarish 
jarayonida mashinalar og‗ir sharoitda ishlaydi, ya‘ni chang ko‗tarilib moylash 
mahsulotlari eskiradi, uyilish qismlari jadalligi ortadi, mexanizm va detallarning 
ishlashi yomonlashadi, o‗nqir cho‗nqirlarda ishlashi natijasida dvigatel, transmissiya 
detallari va yurish qismlari turlicha yuklanishda ishlaydi va eyiladi. Agar 
mashinalarni texnik jixatdan ishga yaroqli bo‗lishiga qaratilgan choralar o‗z vaqtida 
va sifatli bajarilmasa yuqoridagi omillarni ta‘sir etishi natijasida mashinalarning 
foydalanish ko‗rsatkichlari ancha pasayishi va kamchiliklarining kelib chiqishi 
natijasida agregatlar to‗xtab qolishi mumkin. Bu esa mahnat unumdorligiga ta‘sir 
etadi, ish sifati kamayadi, yonilg‗i-moylash maxsulotlari sarfi ortib texnikalarni 
saqlash va ularga xizmat ko‗rsatish xarajatlari ko‗payadi [10, 11, 12, 27]. 
Texnik xizmati ko‗rsatish - mashinalardan foydalanishda, foydalanishga 
tayyorlashda, tashish va saqlashda ularning sozligini, ish qobiliyatini texnik 
shayligini ta‘minlash uchun bajariladigan ishlar majmuidan iborat. 
Mashinalarga texnik xizmat va ta‘mirlash tizimi har bir aniq foydalanish 
sharoitiga qarab o‗zaro bog‗langan tadbirlar majmuidan iborat. Bu tadbirlar texnik 
xizmatni va ta‘mirlashni tashkil etish texnologiyasini ifodalaydi, hamda normativ-
texnik xujjatlarda ko‗rsatilgan sifat ko‗rsatkichlarini qanoatlantirishi lozim. 
Xozirgi davrda mashinalarga texnik xizmat ko‗rsatishning ikki tizimi: 
extiyojga va talabga muvofiq; ogohlantiruvchi-rejali texnik xizmat ko‗rsatish amalda 
qo‗llaniladi. 
Rejali - deb atalishining mohiyati shundan iboratki, hamma texnik xizmatlar 
turi ma‘lum vaqtda, ya‘ni reja- grafik bo‗yicha belgilangan holda o‗tkaziladi.