A k a d e m I ya r. X. Dushanov y. A. Farfiyev

 
10.3. Profilaktik xizmat xodimlari faoliyatini takomillashtirishning 
psixologik muammolari 
 
Jinoyatchilikning oldini olish davlat tomonidan olib boriladigan 
ijtimoiy siyosatning muhim tarkibiy qismi bo‘lib, o‘z mazmun va 
mohiyatiga ega. Shu bilan birga, bu faoliyat yo‘nalishi davlat va 
jamiyatda o‘ziga xos maxsus chora sifatida e’tirof etilgan.  
Jinoyatchilikka qarshi doimiy ravishda kurash olib borish alohida 
yondashuvni talab etadi. Chunki ijtimoiy hayotda yuzaga keluvchi har bir 
o‘zgarish jinoyatchilik bilan uzviy bog‘liqdir. Shundan kelib chiqqan 
holda jinoyatchilikning oldini olish faoliyatini ham ushbu jarayonlar bilan 
birdek bo‘lishini ta’minlash lozim. Binobarin, jinoyatlarning oldini 
olishda zarur bo‘lgan doimiy harakatdagi va o‘zaro hamjihat tizim orqali 
ish yuritish maqsadga muvofiqdir.  
Jinoyatchilikning oldini olishda ichki ishlar organlari ham aniq va 
mas’uliyatli vazifalarni bajarishi bilan ajralib turadi. Ular jinoyatchilik-
ning oldini olishda o‘ziga xos subyekt sifatida turli yo‘nalishlarda 
profilaktik chora-tadbirlarni amalga oshiradilar.  
Ta’kidlash joizki, ichki ishlar organlari jinoyatchilikning oldini 
olishda boshqa huquq-tartibot idoralari qatori asosan maxsus profilaktika 
ishlarini tashkil etadi va olib boradilar. Bu esa kriminogen holatlarni o‘z 
vaqtida aniqlash, ushbu kriminogen holatlarni keltirib chiqaruvchi sabab 
va sharoitlarni hisobga olish hamda ularni bartaraf qilish borasidagi 
ishlarni yo‘lga qo‘yish, jinoyat sodir etishga moyil shaxslar bilan yakka 
tartibda ish olib borish kabilarda namoyon bo‘ladi. Shu bilan birga, 
muntazam ravishda jinoyatchilikka oid axborotlarni jamlash, tahlil qilish 
va hokimiyat organlari hamda jamoatchilikni bu haqda xabardor etish 
ham ichki ishlar organlarining vazifasiga kiradi.  
Ichki ishlar organlari, aytib o‘tilganidek, davlatning huquqni muho-
faza qilish organlari bilan o‘zaro hamkorlikda o‘z tarkibiga kiruvchi turli 
xizmat sohalari, bo‘lim va boshqarmalar bilan hamjihatlikda vakolatlari 
doirasiga kiruvchi boshqa vazifalarni ham bajaradilar.  

---

 209 
Umuman olganda, jinoyatchilikning oldini olishda zarur huquqiy 
asoslar ushbu faoliyat yo‘nalishining umumiy jihatlarini muvofiqlashtirib 
boradi. Shu bois umumiy-huquqiy muvofiqlashtirishni tashkil etish 
maqsadida zarur darajadagi huquqiy asoslarni ishlab chiqish yo‘lga 
qo‘yiladi. Bu jinoyatchilikning oldini olishda kompleks chora-tadbirlarni 
amalga oshirishni ta’minlaydi. 
Ichki ishlar organi xodimi har yerda va har doim davlat xodimi 
hisoblanadi va qonunning, adolatning tantanasi uchun kurash olib boradi. 
Kasbiy ish faoliyatida yuqori ko‘rsatkichlarga erishishi uchun har 
tomonlama obro‘ e’tiborga ega bo‘lishi uning faoliyat olib borish usuliga 
bog‘liq.