|
Mintaqada avtomobil yo‗llari.
O‗zbekiston hududida avtomobil
yo‗llari tarmog‗i ancha keng. Hap 1000 km
2
maydonga avtomobil
yo‗llarining zichligi 210 km ga etadi. Qator avtomobil yo‗llari xalqaro va
davlat ahamiyatiga ega.
Hozirgi kunda avtomobil yo‗llarining umumiy uzunligi 90 ming km
dan ortiq. Mamlakatimiz hayotida katta ahamiyatga ega bo‗lgan avtomobil
yo‗llari jumlasiga, eng avvalo Toshkent, Samaqand, Qashqadaryo,
Surxondaryo va boshqa viloyatlar orqali o‗tgan Katta O‗zbek avtomobil
trakti kiradi. 1940 yili qurib bitkazilgan va 700 km dan ortiq uzunlikka ega
bo‗lgan ushbu ravon yo‗l qanchadan-qancha yuk va yo‗lovchilar tashishga
va hududlar orasida transport xizmati ko‗rsatishni yaxshilashga olib keldi.
Ikkinchi jahon urushi boshlanishidan oldin Farg‗ona vodiysidagi uch
viloyat va qator shaharlarni, jumladan Qo‗qon, Marg‗ilon, Asaka, Andijon,
Namangan, Chust shaharlarini bog‗lab turuvchi aylanma yo‗l qayta qurildi.
Shuningdek, Toshkent — O‗sh, Samarqand — Ashxobod —
Turkmanboshi, Toshkent halka yo‗li, Nukus — G‗uzor, Qo‗ng‗irot —
Beynov kabi yana qator avtomobil yo‗llari ham O‗zbekistonning ijtimoiy-
iqtisodiy hayotida katta ahamiyat kasb etadi.
Keyingi yillarda kushni Tojikistonda vujudga kelgan vaziyat sababli
mamlakatimizning markaziy va g‗arbiy qismlaridagi hududlarini Fargona
vodiysi viloyatlari bilan aloqasini bog‗lashda ancha muammolar yuzaga
keldi. Shuni e‘tiborga olib Respublika xukumati Toshkent-O‗sh yo‗lining
Angren suv omboridan Farg‗ona vodiysiga kirib borguncha qismini qayta
qurish buyicha maxsus Qaror qabul qildi. Bu maqsadni ko‗zlab Qamchiq
va Rezak dovonlarida avtomobil transporta xarakati uchun muljallangan
239
tonnellar qurish borasida katta ishlar boshlab yuborildi va bu ishlar
muvaffakiyat bilan amalga oshirildi.
Qamchiq tonnelining uzunligi 890, Rezak tonnelining uzunligi esa 368
metrga teng bo‗ldi. Bu tonnellarning ishga tushirilishi tufayli Qamchiq
dovoni orqali amalga oshiriladigan avtomobil transporti aloqalarida
avvallari tez-tez uchrab turadigan xavf-xatarga chek qo‗yildi. Qamchiq va
Rezak tonnellaridan bir kecha-kunduzda 12 mingga yaqin avtomobillar
o‗tish imkoniga ega. Shunday qilib mazkur yo‗l Farg‗ona vodiysini
Respublikaning boshqa hududlari bilan bog‗lab turadigan eng yaqin va
qulay yo‗l bo‗lib qoldi.
Mustaqillikka erishish tufayli respublikamizni halkaro avtomobil
yo‗llari bilan bog‗laydigan yo‗llar qurish ishlariga ham e‘tibor kuchaydi.
Jumladan, Xitoy Halk Respublikasiga chiqish uchun imkon tug‗diradigan
Andijon — O‗sh — Ergashtom — Qashqar avtomobil yo‗lining qurilishiga
O‗zbekiston o‗z hissasini qo‗shmoqda.
Ko‗pgina mamlakatlarda bo‗lgani kabi, O‗zbekistonda ham halkaro
yunalishlarda yuklarni atvomobillarda tashish buyicha Uyushma tashkil
etilgan. Jeneva shahrida avtomobil transporti Xalqaro uyushmasi
kongressida O‗zbekiston ham bu nufuzli tashkilotga a‘zo bo‗lib kirdi.
Ushbu uyushma Respublikamiz hududida boshqa mamlakatlar yuk
tashuvchilarining manfaatlarini muhofaza qiladi va avtomobil yo‗llari
holati, yoqilgi narxi, yo‗l uchun tulov bahosi va boshqa masalalar buyicha
zarur ma‘lumotlar bilan xabardor etib turadi.
1926 yili Respublikada muntazam avtobus qatnovi yo‗lga quyilgan edi.
Shundan beri o‗tgan davr ichida yo‗lovchilar tashuvchi avtobuslar son va
sifat jihatidan tez rivojlandi. Transportning bu xili orqali yo‗lovchilar
tashish 1940 yildagiga nisbatan qariyb 250 martadan ziyod ortdi.
Mamlakatda turli hajmda yuk ko‗taradigan yangi yuk tashuvchi
avtomobillar, qulay va shinam avtobuslar hamda engil avtomobillar soni yil
sayin oshib bormoqda.
Respublika poytaxti Toshkent shahrida 1977 yili metro kurilib ishga
tushirildi. Aholisi ikki milliondan ziyod shahar uchun ushbu transportning
bu vositasi mohiyatini to‗la ifodalash qiyin.
Hozircha Toshkentda metroning uch yunalishi mavjud: birinchisi Sobir
Raximov—Buyuk Ipak yo‗li, ikkinchisi Beruniy—Chkalov yunalishi,
uchinchisi Yunusobod tumani bilan Janubiy vokzal orasidagi yunalishdir.
Keyinchalik Janubiy vokzaldan Sirg‗ali tumani orasida metroning
240
to‗rtinchi yunalishini qurish ishlari davom etmoqda va undan keyin esa
Toshkent halqa yo‗lini vujudga keltirish mo‗ljallanmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
