A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti

Temir (II) kationi va temir (III) kationiga sifat reaksiyalar.
Temir 
(III) kationi ammoniy tiosianat NH4NCS yoki kaliy tiosianat KNCS ning 
eritmasi, aniqrog‘i tiosianat-ion NCS" yordamida oson bilib olinadi. Temir 
(III) tuzining eritmasiga NCS~ ta’sir ettirilganda qizil-qon rangli birikma — 
temir (III) tiosianat Fe(NCS)3 hosil bo‘ladi: 
Fe3+ + 3NCS“ <=> Fe(NCS)3 
Tiosianat-ion NCS- temir (III) kationi Fe3+ ga reagent boTib xizmat qiladi. 
Temir (III) kationi Fe3+ ni aniqlash uchun temirning s a r i (| q o n tuzi 
deyiladigan murakkab (kompleks) birikmasi — kaliy geksasianoferrat (II) K JF e(C 
N )J ni ishlatish qulay. Bu tuz eritmada ionlarga dissotsilanadi: 
K4[Fe(CN)6] *=* 4K+ + [Fe(CN)6]4 
Geksasianoferrat-ionlar [Fe(CN)6]4~ temir (III) kationlari Fe31 bilan o‘zaro 
ta’sirlashganda to‘q ko‘k cho‘kma — temir (III)- geksasianoferrat (II) (berlin 
zangorisi) hosil boiadi: 
3[Fe(CN)6]4“ +4Fe3+ = Fe4[Fe(CN) 6 ]3 I 
Temirning boshqa murakkab birikmasi — kaliy (III) geksasianoferrat (qizil qon 
tuzi) eritmada dissotsilanadi: 
K3 [Fe(CN)6] <=> 3K+ + [Fe(CN)6]3~ 
geksasianoferrat (III) ionlar [Fe(CN)6[3~ temir (II) kationlari Fe2+ bilan 
o‘zaro ta ’sir ettirilganda ham to‘q ko‘k cho‘kma — temir (II) geksasianoferrat (II) 
(turnbul ko‘ki) hosil boiadi: 
2[Fe(CN )6]3-+ 3F e 2+=Fe3[Fe(CN )6]2i 
Shunday qilib, K4[Fe(C N )6] va K3[Fe(C N )6] birikmalar tegishlicha temir 
(III) kationi Fe2+ ga muhim reagentlar hisoblanadi. 
Umuman olganda, kuniga 18 mg temir iste'mol qilish tavsiya etiladi. Uni 
kundalik ratsionda ta’minlaydigan ovqatlar orasida quyidagilar mavjud: 
Shellfish temirni gem shaklida ta’minlaydi, Shuning uchun ichakning emishini 
inhibe qilmaydi. Qisqichbaqa 100 g gacha 28 mg gacha temir beradi; Shuning uchun 
bu qisqichbaqa miqdori temirning kunlik ehtiyojini qondirish uchun etarli bo‘ladi. 
Ismaloq tarkibida 100 g ga 3,6 mg temir kiradi. Sigir organi go‘shti, masalan, 
buzoq jigari, 100 g gacha 6,5 mg temirni o‘z ichiga oladi. Ehtimol, qon 

---

kolbasasining hissasi biroz yuqoriroq. Qon kolbasasi ingichka ichak qismlaridan 
iborat bo‘lib, mol go‘shti qoni bilan to‘ldiriladi. 
Yasmiq kabi dukkakli ekinlar tarkibida 198 g ga 6,6 mg temir kiradi. Qizil 
go‘sht tarkibida 100 g ga 2,7 mg temir kiradi. Qovoq urug‘i tarkibida 28 g ga 4,2 
mg. Quinoa tarkibida 185 g ga 2,8 mg temir kiradi. Turkiyaning quyuq go‘shti 100 
g uchun 2,3 mg ni tashkil qiladi. Brokkoli tarkibida 156 mg uchun 2,3 mg mavjud. 
Tofu tarkibida 126 g uchun 3,6 mg mavjud. Ayni paytda, qora shokolad 
tarkibida 28 g uchun 3,3 mg mavjud. 
•