А. Авлоний номидаги Халқ таълими ходимлари қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш Марказий институти Ж. Йўлдошев, Ф. Йўлдошева, Г. Йўлдошева

"Тажриба асосида ўқитиш цикли" (Д. Колб ғояси) методи
Мазкур метод қуйидаги тўрт омил асосида кўрилади:

Рефлектив кузатиш			Абстракт хулосалаш (концептуаллаш)
		Тажриба воситасида ўқитиш цикли
Фаол тажриба олиб боришга тайёрланиш			Аниқ тажриба ўтказиш

6-шакл. "Тажриба воситасида ўқитиш цикли" методининг
асосий омиллари

Юқорида қайд этилган омилларнинг ҳар бири муайян шиор (ғоя)га асосланади. Чунончи:

1. 
   ўқувчилар учун машқ (топшириқ)лар мазмунини танқидий ўрганиш ва улар устида фикр юритиш имконини берувчи шароитни ярат (рефлектив кузатиш);
   
2. 
   ўқувчиларга зарур назарий билимларни бер;
   
3. 
   муаммо юзасидан билдирилган фикрларни умулаштириш ва хулосалаш учун шароит ярат (абстракт хулосалаш концептуаллаш);
   
4. 
   ўқувчиларга мукаммал шаклланган, айни вақтда яна бир бор текшириб чиқилиши лозим бўлган машқ (топшириқ)ларни ишлаб чиқиш имконини бер (фаол тажриба олиб боришга тайёрланиш);
   
5. 
   якуний хулосани шахсий тажрибадан ўтказ ва фаолиятда ундан фойдалан (аниқ тажриба ўтказиш).
   

"Қора қути" методи
Таълим жараёнида мазкур методни қўллашдан мақсад ўқувчилар томонидан мавзуни пухта ўзлаштиришга эришиш билан бирга уларни фаолликка ундаш, уларда ҳамкорликда ишлаш, маълум вазиятларни бошқариш ҳамда мантиқий тафаккур юритиш кўникмаларини шакллантиришдан иборат. Методдан фойдаланишда қуйидаги ҳаракатлар ташкил этилади:
- ўқувчилар жуфтликка бириктириладилар;

• 
  жуфтликларга мавзу моҳиятини ёритувчи асосий тушунчалар (таянч сўзлар, саналар, рақамлар, белгилар ва х,.к.)ни карточкаларга қайд этиш вазифаси юкланади;
  
• 
  ўқитувчи ўқувчилар билан ҳамкорликда гуруҳлар томонидан топшириқнинг бажарилишини текширадилар;
  
• 
  топшириқни тўғри бажарган гуруҳнинг бир аъзоси ўқитувчи ролини бажаради ва топшириқнинг ечимини ёзув тахтасига ёзади;
  
• 
  ўқувчилар ёзув тахтасида қайд этилган фикрни шархдайдилар (таянч сўзлар, саналар, рақамлар, белгилар қандай маънони англатишини айтадилар);
  
• 
  тўғри жавоб берган ўқувчи ўқитувчи ролни бажариб, жуфтликларга мавзу моҳиятини ёритувчи шакл, жадвал ёки тасвир яратишни топширади ва ўқитувчи ёрдамида топшириқнинг бажарилишини текширади.