9-Тема. МийНет жәМәәТЛерин жобаластырыў ҳәм БасҚАРыў

Қадағалаў сораўлары

1. Маркетинг түсиниги ҳәм оның барлығы, әҳмийети неден ибарат?
2. Маркетингтиң мақсети ҳәм ўазыйпалары
3. Қандай талап түрлерин билесиз?
4. Маркетинг түрлерине түсиниклер бериң?
5. Ремаркетинг не ҳәм оған мымаллар келтириң.
6. Демаркетинг не ҳәм оған мысаллар келтириң.
7. Маркетингтиң тийкаргы мақсетлерин айтың.
8. Маркетинг типларының тийкарғы парқли белгилери нелерден ибарат?
9. Келтирилген концепциялардан қайсы бири, пикириңизше, узақ мүддетли муваффақиятни тәмийинлеўи мумкин?
10. Жаңа шәраятларда жасап қалыў ҳәм муваффақиятга ерисиў ушын кәрxаналар қандай ис - илажларын қоллаўы керек?


13 - Тема. МАРКЕТИНГ системасынДА информациялық тәмийинлеў

13.1. Маркетингте информациялардың әҳмийети
13.2. Маркетинг информацияларының түрлери
13.3. Маркетинг информацияларының дереклери
Tаяныш сөз дизбеклери: Информация, мағлыўмат, информация түрлери, ишки ҳәм сыртқы информациялар, маркетингтиң информациялықсистемасы, информация дереклери, маркетинг разведкасы, мағлыўматлар банки, моделлер банки, бирлемши ҳәм екилемши информациялар, интернет, коммерциялық каналлар.




13.1. Маркетингте информациялардың әҳмийети
Мәмлекетте экономиканың раўажланыўы, басқарыў системасын мукамаллаштириш информацияларсыз әмелге асырып болмайды. Информациялар миллий экономиканың барлық тармақлары, тараўлары, бөлимлери (жумыс орнынан ўәзирликке шекем) ортасында ҳәм бул кәрxана менен уқсас кәрxаналар ҳәм шөлкемлер арасында үзликсиз информация алмасыўынан ибарат. Илим-теxника прогресси өсиўи менен бирге шығарылып атырған товарлардың номенклатурасы да артады, тез жаңаланады, өндиристиқ теxникалық базасы заманагөй ҳәм қурамалы машиналар системасы менен байыйды, теxнологиялық процесслер интенсивлеседи ҳәм қурамалыласады, өндиристи қәнигелестириў кеңейеди ҳ.т.б. Соның ушын кәрxанада пайдаланылатуғын информациялардың муғдары кескин артады. Соны айтыў керек, ҳәзирги заман машина сазлаў кәрxанасында басқарыя мүтәәжлиги ушын ҳәр саатта 100 мыңнан көп ямаса күнине бир миллионға шекем информация белгилерин ислеп шығыў талап етиледи. Информациялар жетиспесе, ямаса олардан толық пайдаланылмаса, басқарыўда қәтеликлерге жол қойылыўы мүмкин. Себеби бундай жағдайда басшы өндиристиң жағдайы ҳаққында толық мағлыўматқа ийе болмайды. Базар имканиятларын жақсы билиў ҳәм маркетинг машқалаларын шешиў ушын ҳәр қандай шөлкем, кәрxана ямаса фирмаға толық ҳәм ҳақыйқый информация зәрүрли. Олар өз қарыйдарларын, конкурентлерин, дәлдәлшилерин сатыў ҳәм баҳалар ҳаққындағы мағлыўматларға ийе болмастан турып, ҳәр тәреплеме таллаў жасаў, раўажлантырыў ҳәм қадағалаўды әмелге асыра алмайды. Танықлы америкалық маркетологлардан бири сондай деген эди: “Бизнеста басқарыў - бул оның келешегин басқарыў, келешегин басқарыў - информацияға ийелик етиў”. Ҳақыйқатданда, информация финаслық, шийки зат, әспап - үскенелер ҳәм жумысшы күши сыяқлы әҳмийетли басқарыў ресурси ҳәм объекти болып қалмақта. Соның менен бир ўақытта, шет еллик излениўшилер атап өткениндей, базар ҳаққындағы информациялардан толық қанаатланған кәрxананы табыў жүдә қыйын. Айырымлар анық мағлыўматлардың жетиспегенлигинен налыса, басқалары анық болмаған информацияның көплигинен налынады. Буннан басқа, информацияның қаншама ҳақыйқыйлығын анықлаўда машқала. Соның ушын, ҳәтте шет елде де қарыйдар базары шәраятында жүдә кемнен - кем фирмалар ғана раўажланған маркетингли информациялық системаға ийе екенлиги менен мақтана алады. Олардың көпшилиги маркетингли изетлеў бөлимлерине ийе емес, басқалары өз қурамында, сатыўды прогнозлаў ҳәм таллаў жасаў менен шуғылланыўшы киши бөлимлерге ийе. Енди биздеги аўҳалға келсек, базардың аўҳалы ҳаққында информация топлаў болса еле өзиниң раўажланыўының дәслепки басқышында. Бирақ жаңадан - жаңа талаблардың тез пәт пенен раўажланыўы, маркетингтиң интернационалласыўы, конкуренцияның кескинлесиўи нәтийжели информацияларға ийелик етиў күн тәртипине қойылмата. Оған жаңа теxникалардың, жаңа компьютерлер, нусxа көшириўши машиналар, видеомагнитофонлар ҳ.т.б. кең көлемде ислетилиўи кең имканиятлар жаратпақта.