9-Тема. МийНет жәМәәТЛерин жобаластырыў ҳәм БасҚАРыў

Маркетинг разведкасы - бул, биринши нәўбетте, маркетинг жобаларын ислеп шығыў ҳәм оларды дурыслаў ушын зәрүрли болған маркетинг сыртқы орталықтың өзгериўи ҳаққындағы ҳәрекеттеги информацияны топлаў блйынша системалы хызмет. Ишки информация алынған нәтийжелерге қаратылса, маркетинг разведкасы сыртқы орталықта жүз бериўи мүмкин болған ҳәдийселерди орнатыўға мөлшерленгенеди. Маркетинг разведкасы мағлыўматларды компания xызметкерлери (административлик, инженерлер, қарыйдарлар бойынша агентлер, сатыўшылар), сондай - ақ, тәмийинлеўшилер, брокерлер ҳәм қарыйдарларға жеткерип бериўлери мүмкин. Разведка мағлыўматларды арнаўлы излениўлер алып барыўшы фирмалардан да алыўы мүмкин.
Ишки информация тийкарынан кәрxананың ишки аўҳалы ҳәм имканиятларын ашып береди. Оған, дәслеп, кәрxананың ислеп шығарыў, финанс, сатыў, мийнет ҳ.т.б. ресурслары киреди. Қабыл етилген қарарлардың өнимдарлығы шекленген ресурсларды товар ассортименти ҳәм маркетинг дәстүрлерине оптимал жойластырыў шәрти менен әмелге асырылады. Бул жерден тийкарғы ўазыйпа келип шығады: пайданың өиўи ушын арнаўлы өзине түсер баҳаны периодлы рәўиште кемейтирип барыў зәрүрли, басқаша етип айтқанда қәрежетлер көлеми ҳәм қурамының қәлиплесиўи үстинен қатаң қадағалаў сиясатын алып барыў зәрүрли. Усы менен байланыслы түрде маркетолог өзиниң жумысында маркетинг қарарларында төмендеги көрсеткишлерди есаплаў ҳәм пайдаланыўды билиўи керек:
 өнимниң нормативли ҳәм ҳақыйқый өзине түсер баҳасы;
 туўры ҳәм ийри қәрежетлер;
 шекленген пайда;
 пайдалылық нуқтаси;
 баҳа шегирмелери.
Сыртқы шәраятлардың раўажланыўы сәўлелентирип беретуғын материаллар, дәслеп, усы менен қымбатлы, олар базардың жағдайын, оның инфраструктурасы, қарыйдарлар ҳәм брокерлердиң қатты - ҳәрекетлери, тәмийинлеўшилер, конкурентлер, сондай - ақ, мәмлекет тәрепинен тәртиплестириў ис - илажлары ҳ.т.б. ҳаққындағы информацияларды береди. Бул жерде төменги характердеги бағдарлар баҳланады:
 сыртқы орталық мониторинги (конъюнктура, процесслар ҳәм тенденцияларды үйрениў);
 орталықтан нусxа алыў (бар болған информацияларды алыў);
 орталықты прогнозлаў (раўажланыў келешегин баҳалаў).
Мониторинг деп анық белгиленген, тар көлемдеги мағлыўматларды барлық ўақытта топлаў, излеў системасына айтылады. Мониторинг оммавий информациялық қуралларды үйрениўде ең тарқалған. Көплеген мониторинг объекти болып реклама ҳәм биринши нәўбетте оның радио, әсиресе, телевидение сыяқлылар қураллары саналады.
Төменде толық жарытылып берилген маркетинг излениўлери базар раўажланыўының тенденциялары ҳәм процесслари, оның сыйымлығы, сатылыўлар динамикасы, конкурентлердиң қатты - ҳәрекетлери, сондай -ақ, тутыныўшылар қатты - ҳәрекетлериниң себеплери, өнимниң бәсекеге шыдамлылығы, хошаметлеў ҳәм рекламаның өнимдарлығы, бөлистириў каналлары ҳ.т.б. салыстырмалы қолланылады.
Жыйналған маркетингли иформацияға ислеў бериў мақсетинде тийисли дәстүр негизинде аналитикалық маркетинг системасы жаратылады. Ол мағлыўматлар банки ҳәм моделлер банкын өзиниң ишине алады. Прогнозлаў процесслериниң таллаўын өткериўде орташа муғдарлар, топарларға бөлиўлер, трендлер, регрессияық ҳәм корреляциялық усыллар, факторлар ҳәм кластерли таллаў жасаў, қарарларды қабыл етиў теориясы усыллары, процесслерди үйрениў усыллары, эвристик усыллар ҳ.т.б. усы сыяқлы басқа экономикалық- статистикалық ҳәм экономикалық – математикалық усыллар қолланады.
Пайда болыў басқышларына қарап маркетингли информацияны төмендеги еки түрге бөледи: