8 ekonomika bilim tiykarlarí

Alfred Marshall
(1842—1924)
Alfred Marshalldıń eń tiykarǵı ekonomikalıq ideyası usınıs hám talaptıń óz ara tásiri bazar nırqınıń qálip- lesiwine alıp keledi degen pikir bolıp tabıladı.
Marshall usınıs hám talapqa jańasha názer menen qaray bildi. Ol usınıs penen talap bazar nırqın qálip- lestiriw jolında birgelikte háreket etiwin kóre bildi. Ol ekonomikalıq teoriyada matematikanı usındı hám
«Marshall qayshısı» dep at alǵan grafikti sáwlelendirdi.

1. 
   Turaqlı nırqtı talap hám usınıs kestesi arqalı anıqlaw. Aytayıq, tovardıń bazardaǵı talap hám usınısı tómendegi keste arqalı berilgen bolsın:
   

Tovar nırqı (p) swmda	Tovarǵa bolǵan talap muǵdarı (qD), danada	Tovardıń usınıs muǵdarı (qS), danada
1 200	0	8
900	2	6
600	4	4
300	6	2

Bul kesteden tańlawdıń turaqlı nırqın anıqlaw ushın talap hám usınıs muǵdarları teń bolǵan qatardı tabıw jetkilikli. Biz kórip atırǵan kestede bul úshinshi qatar bolıp, tovar nırqı 600 swm bolǵanda, talap hám usınıs muǵdarları teń boladı. Demek, 600 swm tovardıń bazar nırqı, yaǵnıy turaqlı nırq bolıp, bul jaǵdayda tovardıń turaqlı nırqı 4 dananı quraydı.
Eger hákimiyat tárepinen tovardıń nırqı qatań 300 swm etip belgilense, bul jaǵdayda usınıs etilgen 2 birlik tovardıń barlıǵı qarıydar tárepinen tez satıp alınıp, bazarda 6—2 ₌ 4 birlik tovarǵa qıtshılıq
payda boladı.

2.