7 Tish kasalliklarida. Xasanova G

Erqalampir - Armoracia rusticana Gaertn. (ruscha - xren 
obiknovenniy, qozoqcha – javjaprak, qirg`izcha - tuyaqoldirmoq). 
Erqalampir - butgullilar oilasiga kiruvchi ko`p yillik o`t o`simlik 
bo`lib, bo`yi 1 m gacha borishi mumkin. Ildiz oldi barglari yirik, cho`ziq 
tuxumsimon, uzun-qisqa bandlari yordamida poyachada ketma-ket 
joylashgan bo`ladi. Barglarining aksariyati patsimon kesik. Gullari oq, 
ko`rimsiz, shingilli dastakchaga to`plangan. Mevasi - qo`zoq, ichidagi har 
bir uyachada 4 ta urug`i bo`ladi. 
Bizning sharoitimizda yerqalampir iyun - iyul oyida gullaydi, 
odatda urug`lari hosil bo`lmaydi. 
Erqalampirning yovvoyisi Ovrupo, Kavkaz, Sibirda uchraydi. Uni 
ba`zan sernam joylarda, ekin va o`t- o`lanlar orasida uchratish mumkin. 
O`rta Osiyoda erqalampir ko`plab ekib o`stiriladi. 
Erqalampirning ildizi o`tkir ta`mli ziravor hamda dori darmon omili 
sifatida ishlatiladi. 

---

41 
Erqalampir ildizi tarkibida glikozid singari, mirozin fermeiti, oqsil 
tarkibli antibiotik modda - lizotsim, fitontsitlar, efir moylari, vitamin S, 
uglevodlar, alkaloid va boshqa moddalar uchraydi. 
Erqalampir ildizi odatda kuz oyida kavlab olinib, qumda saqlanadi. 
Stomatologiya amaliyotida erqalampirdan o`rinli foydalanish 
mumkin, uning tarkibidagi lizotsim moddasi saprofit bakteriyalarni 
o`ldirish xususiyatiga ega. Erqalampir ildizining sharbatini suv bilan 
suyultirib (1:10 ga nisbatida) og`iz bo`shlig`i chayiladigan bo`lsa, shilliq 
pardalarning yallig`lanishi hamda murtak bezlarining yallig`lanishida 
shifolovchi ta`sir ko`rsatadi, 
Erqalampirdan damlama tayyorlash uchun 1 choy qoshiq 
miqdoridagi qirg`ichdan o`tkazilgan mahsulot ustiga 1 stakan suv quyilib 
2 soat mobaynida damlab qo`yiladi. So`ngra suzib olinib, og`iz bo`shlig`i 
chayiladi.