7-mavzu. Estetika nazariyasi Reja



Download 424,32 Kb.
Pdf ko'rish
bet22/24
Sana27.06.2022
Hajmi424,32 Kb.
#710114
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24
Bog'liq
№7-Mavzu - uz (1)

estetikasi 
– sport falsafasining sport fenomeni ustidan estetik refleksiya bo`lib 
topiladigan va o`zini sport faoliyati hamda sport munosabatlarida ko`rsatadigan, 
ijtimoiy amaliyotning ushbu sohalariga sezilarli ta`sir ko`rsatadigan umumiy estetik 
qonuniyatlarni o`rganadigan qismi.
Sport estetikasining predmeti – bu sportning uning estetik mazmuni nuqtai nazaridan 
yashashi, harakat qilishi va rivojlanishi bilan bog`liq bo`lgan masalalar majmuasi. Sport 
estetikasi o`rganadigan barcha hodisalarnin bir nechta guruhga ajratish mumkin.


Birinchidan, bu sportning uning estetik mazmunini tashkil etadigan va estetik nuqtai 
nazardan anglana va baholana o`tirib, estetika qadriyatlar sifatida yuzaga chiqadigan 
tomonlari.
Ikkinchidan, sport bilan bog`liq bo`lgan estetik ongni tashkil etiadigan estetik his-
tuyg`ular, didlar, talablar, ideallar, qarashlar va nazariyalar.
Uchinchidan, bu odamning sport soxasidagi faoliyati.
SHunday qilib, sport estetikasi – bu predmetini sportning estetik mazmuni va estetik 
qadriyatlari; sportni estetik nuqtai nazardan aks ettiruvchi ong qonunlari, insonning 
sport sohasidagi estetik faoliyatining shakllari.
Zamonaviy sportning estetik ahamiyati o`zini eng yuksak darajada namoyish qiladigan 
quyidagi jihatlarini ajrata olamiz: sport estetik tarbiyaning vositasi va sharoiti sifatida; 
sport estetik fenomen sifatida, ya`ni sportning o`zining rivojlanishida nafosatlilik va 
funktsionallikning nisbati; sportning estetik faoliyatning boshqa turlari bilan nisbati.
Sportga bo`lgan keng ijtimoiy qizuquv, uning ommaviyligi, uning ko`plab ijtimoiy 
kontingentlarning turmush tarziga kirib borishi uni estetik tuyg`ular, didlar va 
ehtiyojlarni shakllantirish vositasi qiladi. Sport faoliyatining shakllari, ijtimoiy faollik 
shakli bo`la turib, estetik idealni va uning muhim qismi bo`lgan jismoniy yetuklikni 
shakllantirishning zaruriy sharoiti sifatida yuzaga chiqadi: 
Odamning shakllanishi va rivojlanishinida harakat faolligi o`ta muhim, sport esa
uning eng yorqin ifodalanishidir. Faoliyatning musobaqa shakli doimo faol-ijodiy 
xarakterga ega va emotsional jihatdan doimo to`la bo`ladi. Individlarning jismoniy 
takomillashishi kabi maqsadga erishish mezonlarini aniqlashga imkoniyat beruvchi 
faoliyatning tarixiy shakllangan shakli - bu musobaqa. Musobaqalar insoniy 
xususiyatlarni ularning utilitar qo`llanilishidan tashqarida qiyoslash, o`lchash usulidir. 
Aynan ushbu tomoni bilan u o`yindan farqlanadi. Antik davr madaniyatida sport san`at 
bilan taqqoslaganda ustuvor ahamiyat kasb etgan. Aynan shuning uchun Gegel` 
«Yunonlar go`zal obrazlar yaratishdan oldin dastlab o`zlariga go`zal qiyofa bag`ishladi» 
degan edi. Jsmoniy yetuklik oliy ijtimoiy qadriyatga ega bo`ladi va yo`nalishli tarbiya 
predmetine aynaladы. Jismoniy madaniyat va sport inson tanasining go`zalligi, inson 
plastikassining go`zalligi sifatida ifodalanadigan ushbu shakllarni ishlab chiquvchi 
ijtimoiy institut sifatida shakllanadi va rifojlanadi.
Sportning paydo bo`lish sabablari insonning tashqi dunyoga, o`ziga qadriyaviy, 
birinchi navbatda estetik, munosabatlarining rivojlanishidir. Sportning estetik 
mazmunini rivojlanishining asosiy tendentsiyalari madaniyatning rivojlanishining 
umumiy tendentsiyalari va shaxsning shakllanishi jarayonlari bilan bog`liq. Ular 
sportning ichki mantig`i asosidy yuzaga chiqadi, uning turlarining paydo bo`lishi va 
rivojlanishida ifodalanadi, sporttagi natijalarga erishish shakllari va metodlari bilan 
bog`liq bo`ladi. Zamonaviy sportning rivojlanishi shunday kechmoqdaki, endilikda 
unda raqiblarning tengdek texnik mahorati vaziyatida g`alaba borgan sari ko`proq 
estetik omillarga boqliq bo`lib bormoqda, jamiyatning estetik madaniyatining 
rivojlanishi qo`pol jismoniy ustunlikka sport musobaqalarining tamoshobinlari va 
ishtirokchilari o`rtasida salbiy reaktsiyanы keltirib chiqarmoqda.
Bunday sharoitlarda estetik ahamiyati yuqori bo`lgan sport turlarining shakllanishi 
zaruriyatga aylanmoqda. Figurali uchish, muzdagi raqs, figurali suzish, badiiy 
gimnastika estetik ibtido nafaqat hamroq hodisa, balki sport natijalarini bevosita 
aniqlovchi muhim strukturaviy element hisoblanadigan, o`zlarida aynan ularning estetik 
muhimligi tufayli o`zlarini keltirib chikaruvchilar tomonidan kuchli ta`sir his qiladigan 
sport turlaridir.
Zamonaviy sportning eng asosiy, o`ta muhim tendentsiyalarining biri estetik 
omillarning uning texnik asoslariga ta`sir o`tkazishidir. Sport texnikasining jadal o`sishi 
va takomillashishi sport to`g`risidagi tibbiy-biologik fanlarning jadal rivojlanishining 
oqibatlaridir. Sport harakatlarining estetik ahamiyati harakatlarning erkinligi, yengilligi, 
qo`layligi, sport kompleksi elementlari birikmasidagi mantiqiy ketma-ketlik, 
qat`iyatlilik, harakatlarning koordinatsiyasi va subordinatsiyasi; originallik bilan 


shartlanadi. Sport inshoatlari, sport snaryadlari va uskunalari, sport atributikasi, sport 
belgilari, kiyimlari – bu sportning alohida predmetlik muhitidir. 

Download 424,32 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish