7-маъруза. Баъзи тизимлар ҳАҚида маълумот

Ҳозирги кунда эксперт тизимлар инсон фаолиятининг турли соҳаларида қўлланилмоқда. Эксперт тизимлар интеграл микросхемаларни лойиҳалашда, носозликларни қидиришда, дастурлашни автоматлаштиришда кенг қўлланилмоқда.

Эксперт тизимни қўллаш қуйидаги имкониятларни беради:

Эксперт тизимни қўллаш қуйидаги имкониятларни беради:

• интеграл микросхемаларни лойиҳалашда ишлаб чиқариш самарадорлиги 3 - 6 баробар ортади, бунда айрим амалларнинг бажарилиш 10 - 15 баробар тезлашади (Nech фирмаси маълумотлари);
• қурилмалардаги носозликларни қидиришни 5-10 баробар тезлаштиради;
• дастурчиларнинг ишлаб чиқариш самарадорлигини 5 баробар орттиради (Toshiba фирмаси маълумотлари);
• малакали тайёргарликда ўрганувчилар билан ишлашда ҳаражатларни (сифатини йўқотмаган ҳолда) 8-12 баробар камайтиришга эришиш мумкин.

Эксперт тизимларни тадқиқ қилиш ва ишлаб чиқиш турли давлатларнинг ахборотлаштириш дастури асосини ташкил қилади. Масалан, Америкада 10 йиллик стратегик компьютер дастури учун 1,6 млрд. $ миқдорида маблағ ажратишни режалаштирган. Оддий эксперт тизими қуйидаги асосий ташкил этувчилардан тузилган: ҳал қилувчи (масалани ечувчи-интерпретатор), маълумотлар омбори (МО) деб номланувчи ишчи хотира (ИХ), тушунтириш ва мулоқот қилиш, билимларни олиш компонентларини ўз ичига олган билимлар омбори (БО) (3-расм).

Эксперт тизимларни тадқиқ қилиш ва ишлаб чиқиш турли давлатларнинг ахборотлаштириш дастури асосини ташкил қилади. Масалан, Америкада 10 йиллик стратегик компьютер дастури учун 1,6 млрд. $ миқдорида маблағ ажратишни режалаштирган. Оддий эксперт тизими қуйидаги асосий ташкил этувчилардан тузилган: ҳал қилувчи (масалани ечувчи-интерпретатор), маълумотлар омбори (МО) деб номланувчи ишчи хотира (ИХ), тушунтириш ва мулоқот қилиш, билимларни олиш компонентларини ўз ичига олган билимлар омбори (БО) (3-расм).

Эксперт тизим (ЭТ) ни ишлаб чиқишда қуйидаги мутахассисликлар вакиллари иштирок этадилар: