6- ma’ruza. Kraxmal va glikogen. Kraxmal biosintezi. Fotosintezning kalvin sxemasi

-glyukopiranoza

-fruktofuranoza 
Saxaroza kislotali muhitda kizdirilsa yoki saxaraza fermenti 
ta’sirida gidrolizlansa invert
qand, ya’ni(glyukoza va fruktozaaralashmasi
) hosil bo‘ladi. 
O
CH
2
OH
H
H
OH
OH
H
H
OH
H
O
O
CH
2
OH
H
H
OH
OH
H
HOCH
2
H 
2
O
O
CH
2
OH
H
H
OH
OH
H
H
OH
H
OH
O
CH
2
OH
H
H
OH
OH
H
HOCH
2
OH
+ 
190-200 C
+
Saxaroza Glyukoza Fruktoza
Yuqorida saxarozadan invert qandning hosil bo‘lishi (ya’ni eritmada glyukoza va 
fruktoza aralashmasining hosil bo‘lishi) formulalar asosida yozilgan. 
Saxarozada bu jarayon boshqa disaxaridlarga nisbatan nihoyatda tez boradi. Oziq-ovqat 
sanoati uchun saxaroza ishlab chiqarishning asosiy manbai – shakar qamich va qand lavlagidir. 
Saxaroza barcha fotosintezlovchi o‘simliklarda uchraydi, u odam va hayvonlar ovqatidagi 
kichik molekulyar og‘irlikka ega bo‘lgan eng muhim uglevoddir. 
Laktoza 
– sut qandi, ya’ni sut tarkibida uchraydigan disaxarid. Kimiz yoki kefir tarkibida 
uchraydigan maxsus laktoz achitqilari ta’sirida bijg‘iydi. Tarkibi – 4-vetta-galaktopiranoza va 
glyukopiranoza. Bu monosaxaridlar galaktozaning 1-uglerodi bilan glyukozaning 4- uglerodi 
orasida hosil bo‘lgan 
glikozid
bog‘i orqali birikkan (1-4 bog‘). Bu hosil bo‘lgan birikma Feling 
suyuqligini qaytaradi. Uning miqdori sut tarkibida 5-8% ni tashkil etadi. U suvda yaxshi erimaydi, 
suyuqlanish tempiraturasi 202
o
S, gidrolizga uchraganda yoki fermentativ parchalanganda bir 
molekula
galaktoza
va bir molekula 
glyukoza
hosil bo‘ladi. Laktozaning umu4miy formulasi 
quyidagicha: 
O
O
H
H
H
H
H
H
H
H
H
O
CH
2
OH
CH
2
OH
HO
OH
OH
H
OH
OH
OH
