6- ma’ruza. Kraxmal va glikogen. Kraxmal biosintezi. Fotosintezning kalvin sxemasi

oligosaxaridlardir.
(Lotincha «oligos»–ko‘p bo‘lmagan ). Ikki-(di-), uch-(tri-), to‘rt-
tetrasaxaridlar, bir nechta monosaxaridlardan yoki monozalardan hosil bo‘ladi.
Disaxaridlar 
- ikki molekula geksoza, ikki molekula pentoza yoki geksoza va pentozadan 
hosil bo‘lishi mumkin va bunda bir molekula suv ajralib chiqadi. 
C
6
H
12
O
6
 + C
6
H
12
O
6 
= H
2
O + C
12
H
22
O
11 
Monosaxaridlarning birikishi glikozid gidroksil yoki boshqa gidroksillar orasida bo‘lishi 
mumkin. Agar monosaxaridlar glikozid gidroksillari bilan bog‘lansa bunday disaxaridlarning 
qaytaruvchanlik hususiyati bo‘lmaydi.(tregaloza, saxaroza). Agar bitta monosaxaridning glikozid 
gidroksili va ikkinchi monosaxaridning oddiy gidroksili orqali disaxarid molekulasi hosil bo‘lsa, 
bunday disaxarid qaytaruvchanlik hususiyatiga ega bo‘ladi (maltoza, laktoza, sellobioza). 
Bir xil monosaxaridlardan tashkil topgan turli disaxaridlar hususiyatlaridagi farq, ular 
tarkibidagi shu monosaxaridlarning izomerlari ishtiroki bilan tushuntiriladi. 
Ikki va uch qandlarningasosiy vakillari: 
Saxaroza
– (shakarqamish yoki lavlagi qandi ) o‘simliklarda eng ko‘p tarqalgan bo‘lib, 
odam ozuqasi uchun muhim ahamiyatga ega. Suvda juda yaxshi eriydi. Qaytaruvchanlik 
hususiyati yo‘q (Feling reaktivini qaytarmaydi). Achitqilar bilan bijg‘itiladi. Tarkibi - glikozid 
gidroksillari bilan birikkan bir molekula 1-alfa- glyukopiranoza va bir molekula 2-betta - 
fruktofuranoza. ( 1 va 2 raqamlari birikkan gidroksillarning monosaxaridlardagi tartib sonini 
bildiradi). 

---

O
O
H
H
H
H
H
CH
2
OH
O
HOCH
2
H
CH
2
OH
OH
HO
H
HO
OH
OH
H
