4-Mavzu: Antik davr madaniyati (2 soat) Reja

Aristokratiya 
(yunon. 
Aristokratia 
- asl insonlar 
hukmronligi) 
- 
iqtisodiy hukmron sinf, zodagonlarning siyosiy hokimiyati. Aristokratiya 
birinchi marta antik davrning mashhur mutafakkirlari Platon, Aristotel 
tomonidan quldorlik davlat tuzumini idora etish vositasi sifatida ishlab 
chiqilgan. Aristokratiya odobi 
- musobaqa tamoyillari asosida hayotda 
birinchilardan bo‘lishga intilish keng quloch yoydi. Bunday o‘yinlar sahnasi: 
Olimpiya o‘yinlari, munozara, jang maydoni, teatr sahnalari edi. Yunonlar 
uchun erkinlik eng yuqori qadriyat hisoblanib, uning uchun hatto o‘limga 
ham tik borganlar. Leonid jasorati yoki Prometey haqida afsona bunga 
misoldir. 
Yunonlarning turmush tarzi haqiqat, go‘zallik, mehribonlik kabi 
kategoriyalar uyg‘unligi bilan belgilangan. Ular uchun me’yor tushunchasi 
muhim ahamiyatga ega edi. Shuning uchun yunonlarda mulk erkin kishi 
uchun ajralmas atribut bo‘lsa, ikkinchi tomondan ochko‘zlik, molparastlikni 
qoralaganlar. Har qanday erkin yunon polis (
shahar
) davlatini eng oliy ehson 
deb qabul qilgan va uning vatanparvari bo‘lgan. 
Yoshlarni tarbiyalash uchun ta’lim tizimi ikki yo‘nalishda tashkil 
etilgan: a) “gimnastika” va b) aqliy yo‘nalishdagi barcha madaniyat turlari. 
Ozod yunonlar bolalarini 7 yoshdan maktabga berganlar. Iqtisodiy 
imkoniyati bor xonadonlarning bolalari 18 yoshgacha gimnaziyalarda 
o‘qishni davom ettirishgan. Yunon maktablarida bolalarga qo‘yiladigan 

---

talablar: chiroyli yozish, aniq va ravon so‘zlashga o‘rgatilgan, ular Gomer, 
Gesiod va boshqa shoirlarning she’rlarini, dostonlarini yod olganlar. 
Yunonlar ashula aytish, raqsga tushish, lira sozini chalishni bilmaydiganlarni 
o‘qimishli deb hisoblamaganlar. 
Afina tarbiyasi 
― mil. av. VII-V asrlarda qadimgi Afinada bolalar va 
o‘smirlar (
qullardan tashqari
) tarbiyasi tizimi. Bunda 7yoshdan 16 
yoshgacha bo‘lgan bolalar o‘qiganlar. Ma’naviy tarbiya gimnastika bilan 
qo‘shib olib borilgan.