3. Музокаралар олиб бориш услублари. Музокараларга тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш. Музокаралар якуни бўйича хулоса қилиш

2-босқич: Музокараларни олиб бориш.
Иккинчи босқич энг муҳими ҳисобланади, негаки, унга музокара иштирокчиларининг бевосита алоқаси бор. Юқорида муҳокама қилинган ҳолатда бўлгани каби, музокаралар босқичининг барча элементлари катта рол ўйнайди. Қуйида келтирилган схема энг оптимал ҳисобланади, шунинг учун оралиқ босқичлар тартибини алмаштирмаслик керак:
а. Музокара жараёнининг бошланиши;
б. Муаммонинг тавсифи ва кун тартиби;
в. Иштирокчиларнинг асосий манфаатларини аниқлаш;
г. Келишувга асос солиши мумкин бўлган таклиф вариантларини ишлаб чиқиш.
3-босқич: Келишув натижалари.
Шартномага эришиш босқичи юқорида қайд этилган ҳолатларнинг натижасидир. Ушбу босқичда музокара иштирокчилари ўз манфаатларини қондирадиган келишувга эришишади.
Ушбу босқич бир нечта оралиқдан иборат. Булар:
а. Келишув вариантларини аниқлаш;
б. Муаммони ечишнинг якуний муҳокамаси;
в. Расмий розиликни қўлга киритиш.
2. Ҳуқуқий консультация ва музокаралар мазмуни.
Музокаралар шартли иккита ички жиҳатга бўлинади: ташкилий ва назарий.
Музокараларнинг назарий жиҳатлари, аслида, музокаралар учун оқилона тайёргарликдир. Ушбу жиҳат концепцияни бошлаб беради:
а. Мақсадларни белгилаш – мақсадларингизни ўйланг (ёки равшанлик учун ёзиб олинг).
б. Мавзуни ўрганинг – музокаралар мавзуси бўйича иложи борича равшан ва чуқур фикрга эга бўлишингиз керак, агар керак бўлса, музокаралар мавзусига муқобил вариант ҳам тайёрлаб қўйиш лозим.
в. Рўйхатни тайёрлаш:
қуйидаги асосий саволларга жавоблар тайёрлаб қўйиш – қаерда, қачон, қандай ва ким билан музокаралар бўлиб ўтади.
Музокараларнинг ташкилий жиҳатлари – алоқа ўрнатиш (музокара тўғрисида музокара).
а. Музокаралар вақти – психологлар мия фаолиятининг пик ҳолати кундузги 10 дан 12 гача деб белгилашган, шунинг учун кўплаб ақлий ва психологик энергия талаб қилувчи энг муҳим учрашувлар шу вақтга тайинланиши мақсадга мувофиқдир.
б. Учрашув муддати олдиндан белгиланади. Учрашув вақти бошқа вазифалардан озод қилиниши керак. Учрашувни унга ажратилган вақтдан кечиктириш одобдан эмас, агарда муҳим масалани ҳал қилиш билан боғлиқ бўлмаса. Суҳбат давомида вақти-вақти билан соатга кўз ташлаб туриш одобсизлик ҳисобланади. Ушбу ишора одатда суҳбатни тугатишни хоҳлаётган сифатида қабул қилинади. Шунинг учун сиз “вақтни” ҳис қилишни ўрганишингиз керак.
в. Музокаралар ўтказиш жойи ҳақида:
сизнинг ҳудудингизда бўлса – афзалликлари бор, стол ва стул жойини ўзингизга қулай қилиб олсангиз бўлади;
бетараф ҳудудда – бу ресторан бўлса, унда сиз эрта келишингиз ва мослашишингиз керак;
ўзга тараф ҳудудида қийинроқ бўлади, ички макон билан танишишга ҳаракат қилишингиз керак. Масалан, хонага киргач нарсалар ҳақида бир неча савол беринг, у ҳудудга мослашишга ёрдам беради.
г. Музокаралар учун ҳужжатлар – керак бўлган ҳужжатларнинг мавжудлиги ва тўлиқ эканлигини таҳлил қилмоқ, мавжуд бўлмаган ҳолда уларни тайёрлаш учун зарур вақтни аниқлаштириш.
Ҳар қандай музокараларда контентда номланмаган аксессуарлар бор. Музокара аксессуарлари: нутқ, ҳис-туйғулар, ташқи кўриниш, тақлид, оҳанг, имо-ишоралар. Ушбу аксессуарларнинг ҳар бири учун аниқ қоидалар тўплами мавжуд.