№3-, 4- mavzular. Berlganlar bazasi axritekturasi


Relatsion model tushunchalari



Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/16
Sana11.01.2022
Hajmi0,82 Mb.
#339103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16
Bog'liq
Mavzu 3 4 (2)

Relatsion model tushunchalari 

Relatsion modelda  berilganlar termalarga ajratilib,ular jadvalning tuzilishini  

yaratadi. Jadvalning bunday tuzlishi alohida berilganlar elementlari, ya’ni 

maydonlardan iborat bo`ladi. Alohida terma yoki maydonlar guruhi yozuv 

deyiladi. 

Berilganlar modeli yoki predmet sohaning konseptual tavsifi - bular BB 

loyihalashdagi eng abstract daraja. 

Relatsion berilganlar bazasining nuqtayi nazariy jihatidan, relatsion 

modelning asosiy tamoyillarini konseptual darajada quyidagich ta’riflash mumkin: 

 



barcha berilganlar ,satr va ustunlar shaklidagi munosabat deb 

ataladigan,tartiblangan tuzilishda bo`lishi; 

 

hamma qiymatlar skalyar bo`lishi.Bu ixtiyoriy munosabbatning ixtiyoriy 



ustun va satrlardagi qiymatlar yagona bo`lishini bildiradi; 

 



barcha amallar butun munosabat ustida bajariladi,  amallarning bajarilishi 

natijasida yana  butun munosabat hosil bo`ladi.Bu tamoyil tutashuv deb 

ataladi. 

Relatsion  modelning  tamoyilllarini  shakillantirishda  Kodd  o`zi  matematik 

bo`lgani  uchun  ham  “munosabat”  (relation)  degan  atamani  tanladi,  chunki  uning 

fikricha, bu atama bir xildagi ma’noni anglatadi. Munosabatning fizik shakli ikki 

o`lchovli jadval bo`lib, u ustun va satrlardan iborat. Relatsion model deylishining 

sababi, uning jadvallar orasidagi aloqalarni aniqlashda, degan noto`g`ri talqin juda 

keng  tarqalgan.Haqiqatda  esa,  ushbu  modelning  nomi  munosabat  (BB  jadvallari) 

dan, uning asosida yotuvchilardan kelib chiqadi. Mantiqiy jihatdan BB- bu, ikki o`l-

chovli  jadvallar  va  ular  ustida  ustunlarni  tanlash  va  birlashtirish  amallariga  ega 

bo`lgan  to`plam-dir.  Shu  asosda  E.F.Kodd  quyidagicha  deb  yozgan  ”



Amaliy 

programmachi  ham,  tasodifiy  foyda-lanuvchi  ham  berilganlar  bazasi  -  bu  vaqti  - 


vaqti  bilan  o`zgarib  turuvchi,  hamma  mumkin  bo`l-gan  darajalardagi 

normallashgan munosabatlarning to`plamidir

”.  


Relatsion modellarda munosabatlar obyektlar xususidagi berilganlarni BB da 

saqlash  uchun  ishlatiladi.  Munosabatlar,  aytilganidek  jadval  ko`rinishida  bo`lib, 

undagi  satrlar  aloxida  yozuvlarga,  ustunlar  esa  atributlarga  mos  keladi.  Bundan 

tashqari  atributlar  ixtiyoriy  ketma  –ket-likda  kelishi  mumkin,  bundan 

munosabatning ma’nosi o`zgarmaydi.  

 

Relatsion modelning yana bir muqobil tushunchasi  K. Deyt tamonidan 



berilgan. K. Deyt bo`yicha relatsion model uch qisimdan iborat. 

 



Tuzilish - bu qismida qaysi obektning relatsion modelda ishlatilishi 

tafsiflanadi; 

 

Butunlik – bu qismida relatsion modeldagi barcha berilganlarning tegishli 



cheklashlari tavsiflanadi, jumladan mohiyat butunligi va tashqi kalitlar 

(havola) butunligini; 

 

Ishlov qismi - bu qismida ikkita ekvivalent bo`lgan ishlov, ya`ni relatsion 



algebra va relatsion hisoblash usullari keltiriladi; 

Tuzilish qismi 

Umumiy holda BBB tizimlaridagi berilganlarning uchta asosiy turlari 

mavjud: 


 

Oddiy; 



 

Murakkab; 



 

Havola 




Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish