№3-, 4- mavzular. Berlganlar bazasi axritekturasi


Relatsion modelda ishlatiladigan turlar



Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/16
Sana11.01.2022
Hajmi0,82 Mb.
#339103
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   16
Bog'liq
Mavzu 3 4 (2)

Relatsion modelda ishlatiladigan turlar 

Relatsion  modelda  oddiy,  murakkab  va  havola  turlari  ishlatiladi.  Relatsion 

amallarda berilganlarning ichki tuzilishi hisobga olinmaydi. Shu nuqtayi nazardan, 

har  qanday  murakkab  turdagi  berilganlarni  oddiy  turlarga    olib  kelish  mumkin. 

Buning uchun uni shartli ravishda yaxlit hisoblab, ichki tuzilishi hisobga olinmasligi 

kerak. Bunday 



model postrelatsion 

hisoblanadi. 



Domen tushunchasi 

Relatsion  modelda  berilganlar  turi  tushunhasi  bilan  uni  aniqlovchi 

tushunchasi  bir  -  biriga  uzviy  bog`liq.  Domen  bu  semantik  atamadir.  Domen  deb 

biror  bir  berilganlar  turuni  qandaydir  ma`noga  ega  bo`lgan  bo`lgan  to`plamning 

qismi, desak ham bo`ladi. 

Domen quydagi xossalarga ega: 

 

Noyob isimga ega bo`lib atribut nomi bilan bir xilda bo`ladi; 



 

Biror bir oddiy tur yoki boshqa domen orqali aiqlanadi



 

Domen biron bir mantiqiy shart bilan berilishi mumkin. Bu shart shu 



domenga tegishli berilganlar to`plamning terma qismini aniqlaydi

 



Domen aniq bir ma’noga ega bo`lishi kerak. 

Masalan: oliy o`quv yurti talabasining yoshini ko`rsatuvchi  domenni  quydagicha 

tavsiflash mumkin: 

                          T

yosh

 q{n N:n≥16 and n≤60}  



Domen  to`plamdan  farqi  shundaki,  u  aniq  bir  predmet  sohaning  semantik 

atamalarini akslantiradi. Bitta to`plamning elementlari har xil ma’noga ega bo`lgan 

domenlarga  tegishli  bo`lishi  mumkin.  Masalan:  talabaning  yoshi  va  og`irligi 

umumiy xolda, bir to`plamning elementlari bo`lishi mumkin, lekin bu elementlaning 

ma’nosi turlicha, shuning uchun ular turli domenlarga tegishli bo`ladi. Bu esa o`z 

navbatida,  turli  turdagi  va  hattoki  bir  turdagi  domen  elementlarini  taqqoslash 

taqiqlanadi.  Domenlar  berilganlar  bazasini  to`g`ri  modellashtirishga  ta’sir  qiladi. 

Lekin, hamma domenlarga ham chegaraviy shartlarni qo`yib bo`lmaydi . Masalan: 

familiya domeniga. 



Domen  tushunchasi  relatsion  modellarda  katta  ahamiyatga  ega,  chunki 

foydalanuvchi atributlar qabul qiladigan qiymatlarning ma’nosi va manbasini unga 

nisbatan  aniqlaydi.  Natijada  tizim  relatsion  amalni  bajarganda,  unda  ko`proq 

ma’lumot  bo`ladi,  bu  esa  tizimga  semantik  nokorrekt  amallarni  bajarishga  yo`l 

qo`ymaydi. Masalan, agarda ikkita atributlar uchun domen tomonidan belgili satrlar 

aniqlangan  bo`lsa  ham,  birida  mahallaning  nomi  ikkinchisidan  ko`cha-ning  nomi 

saqlansada,  ularni  solishtirish  mantiqsizlik  bo`ladi.  Lekin  bu  masalaga  boshqa 

tamon-dan qaralsa, masalan talabaning oladigan stipendiyasi miqdori va stipendiya 

olgan oylar soni atributlariga e’tibor beraylik. Birinchi atribut “pul” (“denejno`y”) 

turida,  ikkinchisi  esa  butun  turida.  Lekin  ularni  ko`paytirish  mumkin.  Mana  shu 

ikkita  misoldan,  domen  tushunchasini  to`liq  amalga  oshirishni  ta’minlash  osan 

emas,  shuning  uchun  ham  ko’pgina  relatsion  BBBT  da  ular  to’liq  emas  qisman 

amalga oshgan. 


Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish