20. Амалий машғулот сифат менежменти тизими ички аудити

Аудит дастурини мониторинги ва таҳлили
Ички аудит жараёнининг мониторинги режалаштирилган тадбирлар бажарилишини назорат қилиш ва аудит дастури мақсадларига эришилиш даражасини баҳолаш мақсадида ўтказилади. Ички аудит жараёнини «асбоблар билан ўлчаб» бўлмаслиги сабабли, мониторинг ўтказиш ва аудит дастури бажарилиши натижавийлигини баҳолашга имкон берувчи жараён индикаторларини белгилаш зарур.
Индикаторларни қуйидагиларга имкон берадиган қилиб белгилаш зарур:
• фаолиятни дастур ва аудитлар графигига мувофиқлигини назорат қилиш (масалан, тегишли ҳужжатларда режалаштирилган тадбирлар бажарилганлиги, уларни бажарилган санаси ва жавобгар шахсни имзо кўрсатиладиган графалар кўзда тутилиши);
• аудиторлар гуруҳини аудит режасини бажариш қобилиятини баҳолаш (бу ерда индикатор сифатида қўлланилиши мумкин: маълум аудит режасини бажарилиши/бажарилмаслиги, аудит бўйича процедураларга аудиторларни мувофиқлиги/номувофиқлиги, аудит бўйича ҳисоботни тақдим қилиш муддатларига риоя қилиниши/қилинмаслиги ва ҳ.к.).
Ташкилот аудит дастурини мониторинги давомида олинган маълумотларнинг таҳлилини амалга ошириши керак. Бундай таҳлил натижасида, аудит дастурини бошқариш учун жавобгар шахслар аудит дастурини яхшилаш бўйича имкониятларни аниқлаши ва бу бўйича тадбирлар, шу жумладан тўғриловчи ва олдини олувчи амалларни жорий қилиши керак.
Айтиб ўтиш лозим-ки, бу ерда сўз аудит давомида аниқланган номувофиқликлар сабабларини бартараф қилиш учун тўғриловчи амаллар тўғрисида эмас, аудит дастурига нисбатан тўғриловчи амаллар ҳақида бормоқда. Масалан, таҳлил натижасида сифат тизимини ишчи ҳолатда тутиш учун утказилиши зарур булган аудитлар частотаси камлиги ёки аудиторларнинг етарли лаёқатга эга эмаслиги мумкин.
Аудитни ўтказиш
Исталган аудит чекланган вақт ва чекланган ресурслар билан амалга оширилади. Хар кандай текширишлар, текширувчи ва текширилувчининг вақтини олади. Аудитор, йиғилишлар, сўровлар ва ҳ.к. ўтказиш вақтида ходимларни ишдан чалгитган ҳолда, ишлаб чиқариш жараёнини бузиши мумкин, шунинг учун ҳам текширишни самарали ўтказиш учун ҳар бир аудитга яхшилаб тайёрланиш керак. Жойларда текширишни ўтказиш учун учта тайёргарлик босқичи бажарилади: «аудитни бошланиши», «ҳужжатлар таҳлилини ўтказиш» ва «жойларда текширишга тайёргарлик».