2. P. R. 01imxo‘jayeva —

Hazm qilish sistemasi filogenezi. Umurtqalilarda hazm qilish sistemasi filogenizida tuban xordalilar (lansetnik) dagi to‘g‘ri naydan iborat ichak ma’lum funksiyalar bajaradigan, ovqatni mexanik va

kimyoviy parchalaydigan a’zolargacha mukammallashadi. Hazm qilish sistemasining old halqum qismi nafas olish a’zosiga aylanadi yoki nafas olish sistemasi bilan bog'langan bo'ladi. Evolutsiya davomida hazm nayi uzunlashadi, so'rish sathi xilma-xil bukilmalar, mikrovorsinkalar yordamida kengayadi, hazm qilish bezlari rivojlanadi. Umurtqalilarning hazm qilish sistemasi entodermadan rivojlanadi. Ularning hazm qilish sistemasi og‘iz bo‘shlig‘idan va undagi tishlar, halqum, qizilo'ngach, oshqozon, ingichka va yo‘g‘on ichaklargacha davom etadi. Bundan tashqari, ularda so‘lak bezlari, jigar va oshqozon osti bezi yaxshi takomillashgan. Umurtqalilar hazm qilish sistemasi a’zolari har bir sinf vakillarida o‘ziga xos rivojlangan.

Baliq va amfibiyalarda jigar birmuncha yirik, oshqozon osti bezi ichakning yon o'simtasi sifatida rivojlanadi. Baliqlarda oshqozon yaxshi shakllanmagan. Baliq va amfibiyalar jag‘larida bir qator konussimon tishlar, ya’ni gomodont sistemali tishlar mavjud.