2. Mehnat munosabatlarini tuzishning umumiy tartibi Ayrim turdagi mehnat munosabatlarini tuzishning o„ziga xos xususiyatlari

Konkurs asosida ishga qabul qilishda tuziladigan mehnat shartnomalari.

Ma'lumki, konkurs kadrlarni muayyan lavozimlarga tanlab olishning maxsus tartibidir. Bunda xodim ish beruvchi tomonidan tanlab olinmaydi, balki konkursda g„olib chiqqan shaxs kollegial organ (masalan, oliy o„quv yurti ilmiy kengashi, ilmiy - tadqiqot instituti ilmiy kengashi, teatr-tomosha muassasalarining badiiy kengashlari)ning qarori asosida tanlab olinadi. Ushbu kengashlarning konkurs qatnashchilaridan birini tegishli lavozimga saylash to„g„risidagi qarori ish beruvchi uchun majburiydir. Konkurs asosan quyidagi lavozimlarni egallash uchun o„tkaziladi. Oliy o„quv yurtlarida professor o„qituvchilar lavozimlarini, ilmiy-tadqiqot muassasalarida laboratoriyalar, bo„limlar, sektorlarning mudirlari, katta va kichik ilmiy xodimlar lavozimlarini, teatrlarda, ansambllarda, filarmoniyalarda va boshqa konsert tashkilotlarida artistlar, rejissyorlar, dirijyorlar, baletmeysterlar, xormeysterlar va rassomlar lavozimlarini va h.k. 16

Odatda, Oliy o„quv yurtlarining assistentlar, o„qituvchilari lavozimlariga konkurs e'lon qilinmasdan aspiranturani yoki magistraturani tamomlagan shaxslar qabul qilinadilar. Keyinchalik bu lavozimlar konkurs asosida egallanadi.

Mazkur “Ta'lim haqida” 1997 yil 29 avgustdagi qonunga muvofiq, pedagog xodimlarni oliy o„quv yurtlariga ishga qabul qilish konkurs asosida amalga oshiriladi. Hozirgi kunda O„zbekiston Respublikasi Oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan 1998 yil 30 oktyabrdagi 305-son buyrug„i bilan tasdiqlangan oliy o„quv yurtlariga pedagog xodimlarni ishga qabul qilish tartibi to„g„risida nizomda mavjuddir.

Pedagog xodimlar bilan tuziladigan mehnat shartnomasining alohida xususiyati shundan iboratki, bu xodimlar mehnat shartnomasi tuzishdan oldin ular oliy o„quv yurti (fakultet) kengashida saylanadilar. So„ng konkursdan o„tgan xodim bilan ish beruvchi o„rtasida besh yil muddatga mehnat shartnomasi tuzilib, shu asosda xodimni ishga qabul qilish to„g„risida ish beruvchi tomonidan buyruq chiqariladi.

Buyruqda ish beruvchi har besh yilda xodim egallagan lavozimga konkurs e'lon qilishi shart ekanligi, xodim esa shu konkursda ishtirok etish huquqiga ega ekanligi ta'kidlab qo„yiladi.