2-Mavzu: Sezgilar klassifikatsiyasi. Sezgilarning o`zgaruvchan shakllari

Teri tuyush sezgisining buzilishi markaziy asab tizimining orqa miya shikastolanishi natijasida ro‘y berishi mumkin. Ko‘rish sezuvchanligini pasayishi ko‘rish yo‘llarining markaziy qismini buzilganligidan dalolat beradi. Eshitish sezuvchanligini pasayishi pereferik eshitish retseptorlarining zararlanishi natijasida vujudga kelishi mumkin. Sezgining yuqori darajasini o‘rganish ham muhim ahamiyatga egadir. Bularni past tovushlarni eshita olmaydigan insonlarda tahlil qilishimiz mumkin. Ular ma’lumki past tovushlarni idrok qila olmaydilar, ular maxsus asboblar yordamida tovushlarni eshitishlari mumkindir. Biroq shu asboblarning ko‘p ishlatilishi ularda og‘riq retseptorlarining vujudga kelishiga sabab bo‘lishi mumkin. shuning uchun ham sezgining kuyi va yuqori darajasi aniq bilishimiz talab qilinadi va har bir insonda o‘ziga xos bo‘lgan tovush diapazonlari ham mavjuddir.

• 
  Teri tuyush sezgisining buzilishi markaziy asab tizimining orqa miya shikastolanishi natijasida ro‘y berishi mumkin. Ko‘rish sezuvchanligini pasayishi ko‘rish yo‘llarining markaziy qismini buzilganligidan dalolat beradi. Eshitish sezuvchanligini pasayishi pereferik eshitish retseptorlarining zararlanishi natijasida vujudga kelishi mumkin. Sezgining yuqori darajasini o‘rganish ham muhim ahamiyatga egadir. Bularni past tovushlarni eshita olmaydigan insonlarda tahlil qilishimiz mumkin. Ular ma’lumki past tovushlarni idrok qila olmaydilar, ular maxsus asboblar yordamida tovushlarni eshitishlari mumkindir. Biroq shu asboblarning ko‘p ishlatilishi ularda og‘riq retseptorlarining vujudga kelishiga sabab bo‘lishi mumkin. shuning uchun ham sezgining kuyi va yuqori darajasi aniq bilishimiz talab qilinadi va har bir insonda o‘ziga xos bo‘lgan tovush diapazonlari ham mavjuddir.
  

Minimal sezgilar sezgining chegarasi deb nomlanadi. Sezgining chegarasi eng past qo‘zg‘aluvchilar bilan o‘lchanadi.

• 
  Minimal sezgilar sezgining chegarasi deb nomlanadi. Sezgining chegarasi eng past qo‘zg‘aluvchilar bilan o‘lchanadi.
  
• 
  Sezuvchanlik qanchalik yuqori bo‘lsa, qo‘zg‘aluvchi shuncha kam bo‘ladi. Agar inson intensiv qo‘zg‘aouvchilarni qabul qilsa, uning sezuvchanligi qo‘pol hisoblanadi, agar u kuchsiz qo‘zg‘atuvchilarni ilg‘ab olsa, uning sezginligi yuqori bo‘ladi. Demak sezgirlik va intensivlik orasida qarama qarshi munosabatlar mavjud. Sezgining quyi chegarasi bu eng kuchsiz qo‘zg‘atuvchi hisoblanadi, bundan kuchsiz qo‘zg‘atuvchini sub’ekt idrok qila olmaydi. Masalan, inson 1,5 kmdan keyingi masofani idrok qila olmaydi.