2-Mavzu: Sezgilar klassifikatsiyasi. Sezgilarning o`zgaruvchan shakllari

XIX asrda nemis psixologlaridan biri Xornbostel Germaniya xududlarida tadqiqot o‘tkazgan, u ranglarni aholi tomonidan klassifikatsiya qilinishini kuzatgan. Ba’zi hudud aholisi yashil rangni to‘q ranglar qatoriga kiritsa, ba’zibir hududda huddi shu rang och ranglar qatoriga kiritilgan. Uning ikkinchi tadqiqotida tekshiriluvchilarga turli xil hidlar berilgan, sinaluvchilardan bu hidlarni tasniflash so‘ralgan. Boshida sinaluvchilar hidlarni tasniflashni bajara olmaymiz deyishgan, so‘ngra ularga ular xohlagan tarzda xidlarni tasniflash tavsiya qilingan. SHunda sinaluvchilarning barchasi ixtiyoriy tarzda bir xil tasniflashgan. Sinesteziyani vujudga kelishida kimyoviy asos mavjud. Retseptorlardan kelayotgan ma’lumotlar bosh miya po‘stlog‘ida tahlil qilinadi va aynan kerakli joyga ma’lumot etkaziladi. Boshqa retseptorlardagi ma’lumotlar ham shu hududlarda tahlil qilinishi mumkin. Sinesteziya bosh miya po‘stlog‘ida amalga oshadi degan fikrlar mavjud. Buni bosh miyasi zararlangan bemorlarda yaqqolroq kuzatishimiz mumkin. Masalan isteriklarda sinesteziya yaqqolroq namoyon bo‘ladi, ularning bosh miya po‘stlog‘i qo‘zg‘alish darajasida bo‘ladi. YAna organizmga turli xildagi zaharlarni kiritish orqali ham sinesteziya namoyon bo‘lishini kuzatishimiz mumkin. Masalan Meksikadagi meskalin o‘simligining zahri normal insonlarda sinesteziya hodisasini keltirib chiqarishi mumkin. shundan ham ko‘rish mumkinki sinesteziya jarayoni bosh miya po‘stlog‘i darajasida vujudga keladi. Bunda turli retseptorlardan kelayotgan imrulslar birlashadi.

• 
  XIX asrda nemis psixologlaridan biri Xornbostel Germaniya xududlarida tadqiqot o‘tkazgan, u ranglarni aholi tomonidan klassifikatsiya qilinishini kuzatgan. Ba’zi hudud aholisi yashil rangni to‘q ranglar qatoriga kiritsa, ba’zibir hududda huddi shu rang och ranglar qatoriga kiritilgan. Uning ikkinchi tadqiqotida tekshiriluvchilarga turli xil hidlar berilgan, sinaluvchilardan bu hidlarni tasniflash so‘ralgan. Boshida sinaluvchilar hidlarni tasniflashni bajara olmaymiz deyishgan, so‘ngra ularga ular xohlagan tarzda xidlarni tasniflash tavsiya qilingan. SHunda sinaluvchilarning barchasi ixtiyoriy tarzda bir xil tasniflashgan. Sinesteziyani vujudga kelishida kimyoviy asos mavjud. Retseptorlardan kelayotgan ma’lumotlar bosh miya po‘stlog‘ida tahlil qilinadi va aynan kerakli joyga ma’lumot etkaziladi. Boshqa retseptorlardagi ma’lumotlar ham shu hududlarda tahlil qilinishi mumkin. Sinesteziya bosh miya po‘stlog‘ida amalga oshadi degan fikrlar mavjud. Buni bosh miyasi zararlangan bemorlarda yaqqolroq kuzatishimiz mumkin. Masalan isteriklarda sinesteziya yaqqolroq namoyon bo‘ladi, ularning bosh miya po‘stlog‘i qo‘zg‘alish darajasida bo‘ladi. YAna organizmga turli xildagi zaharlarni kiritish orqali ham sinesteziya namoyon bo‘lishini kuzatishimiz mumkin. Masalan Meksikadagi meskalin o‘simligining zahri normal insonlarda sinesteziya hodisasini keltirib chiqarishi mumkin. shundan ham ko‘rish mumkinki sinesteziya jarayoni bosh miya po‘stlog‘i darajasida vujudga keladi. Bunda turli retseptorlardan kelayotgan imrulslar birlashadi.