2-Mavzu: Sezgilar klassifikatsiyasi. Sezgilarning o`zgaruvchan shakllari

Teri tuyush sezgisining quyi darajasi barda (bosim ko‘rsatkichi) ko‘rsatiladi, eshitish sezgisining quyi chegarasi detsibelda (tovushning intensivligi birikmasi), yooug‘lik sezgisini quyi chegarasi lyuksda (yorug‘lik kuchining birikmasi) belgilanadi. Sezuvchanlik qanchalik yuqori bo‘lsa, uning chegarasi shunchalik past bo‘ladi. Bu holat quyidagi formula orqali ifodalanadi: E+1/R, bu erda E absolyut sezgirlik, R quyi sezgi chegarasining ko‘lami.

• 
  Teri tuyush sezgisining quyi darajasi barda (bosim ko‘rsatkichi) ko‘rsatiladi, eshitish sezgisining quyi chegarasi detsibelda (tovushning intensivligi birikmasi), yooug‘lik sezgisini quyi chegarasi lyuksda (yorug‘lik kuchining birikmasi) belgilanadi. Sezuvchanlik qanchalik yuqori bo‘lsa, uning chegarasi shunchalik past bo‘ladi. Bu holat quyidagi formula orqali ifodalanadi: E+1/R, bu erda E absolyut sezgirlik, R quyi sezgi chegarasining ko‘lami.
  
• 
  U yoki bu sezgilarning quyi chegarasi ko‘rsatkichlari aniq bir holatga ega emasdir. Minimal ta’sirlarning ko‘rinishlari mavjuddirular qo‘zg‘atuvchilarning holati va darajasiga qarab o‘zgarishi ham mumkin. bu sezgilarning vujudga kelishi bilinar bilinmas bo‘lganligi sababli bu 50 % holat olinishi ta’minlanadi. Bu ko‘rsatkich statistik jihatdan ishonchli hisoblanadi, sezgining quyi darajasi doimiy emas, ular ba’zi bir omillar ta’sirida o‘zgarib turadi. Sinaluvchilar bu qo‘zg‘aluvchilarga moslashib qolish ehtimollari ham mavjuddir.
  

Sezgining quyi chegarasi bilan birgalikda ularning yuqori chegarasi ham mavjuddir. Bunda eng yuqori darajadagi qo‘zg‘atuvchilarni olishimiz mumkin, bundan yuqori qo‘zg‘atuvchilarini inson idrok qilishga qodir emas, yuqori qo‘zg‘atuvchilar albatta boshqa sezgilarni vujudga keltirishi mumkindir. Masalan biz 20 dan to 20000 Gs gacha bo‘lgan tovushlarni idrok qilishimiz mumkin undan yuqori va undan past Gslarni qabul qila olmaymiz. Intensivlik darajasi bo‘yicha sezgilar faqat ma’lum bir darajalarda sezishimiz mumkin. 1 dB dan past bo‘lgan tovushlar idrok qilinmaydi, 130 dB gacha bo‘lgan tovushlarnigina idrok qilamiz. Sezgilarni quyi va yuqori darajasini aniqlashning amaliy ahamiyati mavjuddir, bunda sinaluvchilarning sezgisini chegarasini aniqlash imkoniyatiga egadirmiz, sezuvchanlikni pasayish darajasini albatta biz diagnostikada foydalanishimiz mumkin.

• 
  Sezgining quyi chegarasi bilan birgalikda ularning yuqori chegarasi ham mavjuddir. Bunda eng yuqori darajadagi qo‘zg‘atuvchilarni olishimiz mumkin, bundan yuqori qo‘zg‘atuvchilarini inson idrok qilishga qodir emas, yuqori qo‘zg‘atuvchilar albatta boshqa sezgilarni vujudga keltirishi mumkindir. Masalan biz 20 dan to 20000 Gs gacha bo‘lgan tovushlarni idrok qilishimiz mumkin undan yuqori va undan past Gslarni qabul qila olmaymiz. Intensivlik darajasi bo‘yicha sezgilar faqat ma’lum bir darajalarda sezishimiz mumkin. 1 dB dan past bo‘lgan tovushlar idrok qilinmaydi, 130 dB gacha bo‘lgan tovushlarnigina idrok qilamiz. Sezgilarni quyi va yuqori darajasini aniqlashning amaliy ahamiyati mavjuddir, bunda sinaluvchilarning sezgisini chegarasini aniqlash imkoniyatiga egadirmiz, sezuvchanlikni pasayish darajasini albatta biz diagnostikada foydalanishimiz mumkin.