2-Мавзу. Жисмоний тайёргарлик мазмуни ва моҳияти жисмоний сифатлар қандай хусусият хисобланади

1- расм. 24 килограммли тошни силтаб кўтариш машқи


54. Чаққонлик сифати – кишининг мақсадга мувофиқ хатти-ҳаракатларни мураккаб ёки дафъатан ўзгариб бораётган вазиятда бажара олиш қобилиятини англатади.
Чаққонлик сифати икки йўл қўлланилиб ривожлантирилади. Хусусан, ушбу йўллардан бири ҳарбий хизматчиларнинг ҳаракатга келиш тажрибасини турли амаллар ижросининг янги шакллари ила мунтазам бойитиб бориш билан боғлиқ бўлса, иккинчиси, тегишли хатти-ҳаракатларни дафъатан ўзгариб борадиган вазият шароитларида ўзаро мослаш билан боғлиқдир.
Чаққонлик сифатини ривожлантиришнинг юқорида зикр этилган биринчи йўли тегишли хатти-ҳаракатларни ўзаро мувофиқлаштириш ва ҳаракатга келиш маҳоратини шакллантиришнинг дастлабки босқичларида юзага келадиган тўсиқларни енгиш зарур бўладиган янги жисмоний машқлар ижросини ўзлаштириш жараёнида рўёбга чиқарилади.
Иккинчи йўл эса одатий жисмоний машқлар ижросига хатти-ҳаракатларни ўзаро мос келтириб бориш талаб этиладиган ғайриоддийлик омилини жорий этиш орқали рўёбга чиқарилади. Шу мақсадда гимнастика бўлимига мансуб жисмоний машқлар, тўсиқларни енгиб ўтиш амаллари, қўл жанги элементлари, спорт ўйинлари ва серҳаракат ўйинлардан фойдаланилади.
15- «а» машқ. 1- сонли эркин машқлар комплекси (2- расм).
Ушбу машқлар 16 ҳисобда бажарилади.




2- расм. 1- сонли эркин машқлар комплекси


15- «б» машқ. 2- сонли эркин машқлар комплекси (3- расм).
Ушбу машқлар 16 ҳисобда бажарилади.








3- расм. 2- сонли эркин машқлар комплекси


16- машқ. Чаққонликни шакллантиришга оид машқлар комплекси.
Ушбу машқлар ҳар қандай хона ёки текис майдонда бажарилади. Бунинг учун «ОЛҒА» ижро командасига биноан юқори старт ҳолатидан 10 метр югуриб бориб, икки маротаба ўмбалоқ ошилади сўнг, сакраб туриш баробарида, ортга бурилиб, яна икки маротаба ўмбалоқ ошгач, старт олинган жой томон 10 метр югурилади. Бурилганда сакраш амали бажарилмаса, машқ бажарилмаган, деб эътироф этилади. Ўмбалоқ ошиш учун залда спорт тўшагидан фойдаланишга рухсат берилади.
17- машқ. Оёқлар орасини очиб сакраш машқи.
а) козёл узра узунасига сакраш. Ушбу спорт снарядининг бўйи 125 см, ундан 1 м нарида ўрнатиладиган сакраш супачасининг бўйи 10-15 см. Сакраб ўтиш амали югуриб бориб бажарилади. Машқ ижросига (4- расм) икки маротабадан ортиқ имкон берилмайди.


4- расм. Козёл узра узунасига сакраш

б) конь узра узунасига сакраш. Ушбу спорт снарядининг бўйи 120 см. Бўйи 10-15 см келадиган сакраш супачаси кондан эркин масофа нарига ўрнатилади. Сакраб ўтиш амали югуриб бориб, коннинг нариги бошини қўл билан итарган тарзда бажарилади. Машқни бажаришга (5- расм) икки маротабадан ортиқ имкон берилмайди.