2-Мавзу. Жисмоний тайёргарлик мазмуни ва моҳияти жисмоний сифатлар қандай хусусият хисобланади

10- машқ. Турникда кўтарилиб, айланиш машқи.
Ушбу машқни бажаришда қўл кафтлари турникда олдинга қаратилган ҳолда ушланиб, қўллар тўғри узатилган ҳода тутилади. Турникда тортилганча, танани силтамай, олд-орқага тебратмай, жуфт тутилган оёқлар турник устига кўтарилади ва снаряд ўқи атрофида айланиб, юқорида, тик тутилган қўлга таянган ҳолат қабул қилинади. Бошланғич ҳолатга тушиш амали эркин усулда бажарилади. Бошланғич ва таянган ҳолат 1-2 сония давомида сақланади.
11- машқ. Турникка куч ишлатиб чиқиш машқи.
Ушбу машқ ни бажаришда қўл кафтлари турникда олдинга қаратилган ҳолда ушланиб, қўллар параллель узатилган ҳода тутилади, тана бир оз букилган, оёқ тўғри туширилган, учи тўлиқ пастга узатилиб, товонлар жуфт тутилган ҳолатдан бажарилади. Турникда тортилганча, танани силтамай, олд-орқага тебратмай дастлаб турник устига чиқарилган битта эгилган қўлга сўнг, иккаласига таяниб олингач, юқорида, тик тутилган қўлга таянган ҳолат қабул қилинади. Шундан сўнг, дастлабки ҳолат қабул қилинади. Бошланғич ҳолатга тушиш амали эркин усулда бажарилади. Бошланғич ва таянган ҳолат 1-2 сония давомида сақланади. Турникка куч ишлатиб иккала қўлга баробар чиқишга рухсат берилади.
12- машқ. Турникда куч ишлатиб бажариладиган комбинацияланган машқ.
Ушбу машқ қўл кафтлари турникда олдинга қаратилган ҳолда ушланиб, қўллар параллель узатилган ҳода тутилади ва қуйидаги тартибда бажарилади:
турникда кўтарилиб айланиш машқи;
турникда тортилиш машқи;
оёқ, учи турникка теккунга қадар кўтариш машқи.
Машқнинг иккинчи ва кейинги цикллари бошланғич тартибда бажарилган каби амалга оширилиши лозим. Турникда тортилганда жағ турник устига тўлиқ чиқарилади. Бошланғич ва таянган ҳолат 1-2 сония давомида сақланади. Танани силташ, олд-орқага тебратиш ман этилади. Машқ бажарилишига баҳо амалга оширилган цикллар сонига кўра белгиланади.
13- машқ. Брусда қўл букиш ва тўғрилаш машқи.
а) брусга таянган ҳолатда:
тик тутилган қўлга таяниш;
қўлни букиб, танани пастга туширганча, шу ҳолатда таяниш;
қўлни тўғрилаб, тик тутилган қўлга таяниш.
Иккала ҳолатда таянган ҳолат 1-2 сония давомида сақланади. Тана пастга туширилганида қўл тўлиқ букилади;
б) брусда тебранган тарзда:
тик тутилган қўлга таяниб, танани тебратиш;
тана олд томон тебранганда қўлни букиш;
тана ортга тебранганда қўлни тўғрилаш;
тана олд томон тебранганда брусдан ўнг (чап) томон сакраб тушиш.
14- машқ. 24 килограммли тошни (силтаб) кўтариш машқи (1- расм)
Қад тик тутилиб, оёқ икки томонга ташланади. Тош дастасининг устки томонидан бир қўл билан ушланиб, полга теккизилмаган тарзда дастлаб бир қўл сўнг, қўл алмаштириш учун дам олмай иккинчи қўл билан кетма-кет юқорига кўтариб-туширилади. Машқ ижросининг натижаси ўнг ва чап қўлда амалга оширилган силтаб кўтаришлар сонининг йиғиндисидан ҳосил қилинади. Қўл алмаштирилаётганда фақат битта қўшимча силташ амалини бажаришга рухсат берилади. Юқорига кўтарилиб, тик тутилган қўл ҳолати 1-2 сония давомида сақланади. Қўл алмаштириш амали тош олдинга силтанган ҳолатда бажарилади. Тошни пастга осилтириб олган ҳолатда дам олиш ман этилади.
Нисбатан кучсизроқ қўл учун минимал меъёр жорий этилган қуйидаги иккита вазн тоифаси белгиланган:
70 килограммгача вазн тоифаси – 8 маротаба;
70 килограмм ва ундан оғир вазн тоифаси – 12 маротаба.