14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

Uzoq muddatli oraliqdagi investitsiya. 
Asosiy kapitalga qo’yilgan investitsiyalar 
asosan uzoq muddatli bo’ladi. Asosiy kapitalning xizmat qilish, ya’ni undan foydalanish 
muddati mavjud bo’lib, u chegaralangan bo’ladi. Asosiy kapital xizmat ko’rsatish muddati 
davomida firma uchun daromad keltiradi.
Uzoq muddatli oraliqdagi kapital qo’yilmadan olinadigan foydani hisoblash uchun 
asosiy kapitalning xizmat ko’rsatish muddatini va undan foydalanish davomida har yilda 
olinadigan daromadni bilish kerak bo’ladi. 
Faraz qilaylik, 
I
- investitsiyani chekli qiymati, R
j
-
 
j
- xizmat ko’rsatish yilida asosiy 
kapitaldan olinadigan chekli (qo’shimcha) daromad. U holda birinchi yil uchun (
j
=1) 
kapitalning chekli oqlash normasini (
r
) quyidagi formula orqali hisoblash mumkin:
I
·(1+
r
)=R
1
. (1) 
Demak, bugungi bir so’mlik kapitalning qiymati yilning oxiriga kelib 1+
r 
so’mga 
teng bo’ladi, agar u bir yil davomida
 r 
so’mlik foyda keltirsa. 
Agar chekli kapital qiymati 1000 so’m va chekli kapitalning bir yildan keyin 
umumiy foydaga qo’shadigan chekli hissasi 1300 so’m bo’lsa, chekli olash normasi 
quyidagiga teng. 
(1) formuladan foydalanib yozamiz: 
Bugungi bir so’mlik kapital qiymati yil oxirida 1·(1+0,3)=1,3 so’mga teng bo’ladi. 
Agar ssuda foizi stavkasi 
i=10% 
bo’lsa, sof oqlash normasi ∆
r=
(
r-i
)=(30-10)=20% 
bo’ladi. 
Agarda I=1000 so’m va
 r=30% 
berilgan bo’lsa, R
1
ni topish mumkin bo’ladi.
 
1 0 0 0·(1+ 0,3)=1300. 
Ikkinchi yil uchun esa 
Modd
iy 
Aholi 
foizi