14-mavzu. Ishlab chiqarish omillari bozori

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14.1-rasm. Talab va taklifning ko’o qirraliligi 
Bozorlar omili uchun bo’lgan umumiy qarash ishchilar, yer egalari va kapital 
xo’jayin-lari orasida taqsimlanishini tushuntirish ishlari orqali rivojlanadi. 
Ishchilar bozorlari, iqtisoddagi boshqa bozorlar kabi, taklif va talab orqali 
boshqariladi. Bu birinchi rasmda ko’rsatilgan. 
14.1-rasmning (a) qismda, olma taklifi va unga talab olmalarning narxini belgilab 
beradi. (b) qismda esa, ularni terib oluvchilarning oylik maoshini belgilaydi. 
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, ishchilar bozori boshqa bozorlardan farq qiladi 
chunki ishchilarga talab bu so’ralgan talabdir. Ko’pchilik ishchilar xizmatlari boshqa 
tovarlarning ishlab chiqarlishiga daromaddir. Ishchilarning talabini tushunish uchun, biz 
o’zimizning fikrimizni ishchilarni yollaydigan va tovarni sotishga ishlab chiqaruvchi 
firmalarga qaratishmiz kearak. Tovarni ishlab chiqarish va shu ishlarni qilishga mehnat 
uchun talab orasidagi bog’liqlikni o’rganish uchun bi muvozanatlashgan maoshning ichiga 
nazar tashlaymiz. 
16.1. Mehnat munosabatlari va mehnat resurslaridan foydalanish ko’rsatkichlari 
Ishlab chiqarish omillari bozori deganda, mehnat, xom ashyo, kapital, er va boshqa 
ishlab chiqarish resurslari bozori tushuniladi. Resurslar bozoridagi talab va taklif iste’mol 
tovarlari bozori ta’sirida shakllanadi. Shuning uchun ham resurslarga bo’lgan talab hosila 
talab bo’lib, firmaning ishlab chiqarish hajmidan va uning harajatlariga bog’liq. 
Ishchi kuchiga bo’lgan talabni alohida firma uchun qaraymiz. Bozor (tarmoq) 
talabini aniqlash uchun tarmoqqa qarashli firmalar talablari yig’ib chiqiladi.