11- мавзу: Ўрта асрларда шарқ мамлакатлари давлати ва ҳУҚУҚИ

3. Япония давлати ва ҳуқуқи 
 
Япония 
давлатининг 
ташкил 
топиши. 
Японияда уруғдошлик тузумининг 
емирилиши III асрда бошланиб, илк 
давлатнинг ташкил топиши жараёни VII 
асрда ниҳоясига етган. 
IV 
асрдан 
Японияда 
қабилалар 
иттифоқи ташкил топди. V асрда эса 
қабилалар 
иттифоқининг 
йўлбошчиси 
Ямато мамлакат ҳудудининг катта қисмини 
ўз ҳукмронлиги остида бирлаштирган. VI асрда уруғлар ўртасидаги урушда 
Сётокутайси ғалаба қозонди. Унинг ҳукмронлиги даврида – 604
-
йилда 
Японияда биринчи қонун ҳужжати – Ямато подшоларининг биринчи 
декларацияси – Сётоку Конституцияси, яъни 17 та моддадан иборат Қонун 
пайдо бўлди
21
. Унда давлат бошқаруви принциплари белгиланиб, кўпроқ 
диний ва этик қоидалар ифода этилди. Қонунга биноан ҳукмдор – ягона 
суверен ҳисобланган. Мансабдорлар эса – унинг амалдорлари, халқ уларга 
бўйсунадиган кишилар оммаси сифатида майдонга чиққан. 
Қонунда уруғлар ўртасидаги ўзаро урушлар, хусусий ер эгалиги 
қораланади, ерга нисбатан давлат мулкчилиги ва деҳқонларнинг давлатга 
солиқлар тўлаши ва мажбуриятлар ўташи эълон қилинади
22
. 
Ўзаро урушлар бу даврда самарали ҳаракат қилувчи марказий 
ҳокимиятни ташкил этишга халақит берган. 645
-
йилда ўша вақтдаги уруғлар 
орасида энг кучли уруғнинг бошлиғи Накано Ое тўнтариш қилиб, йирик 
ислоҳотлар ўтказди, бунинг натижасида барча ерлар давлат ерлари, 
жамоачилар эса император фуқаролари деб эълон қилинди, Ямато уруғининг 
21
W.G. Aston, trans., Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to A.D. 697, 2 vols. in 1 (London: 
Keagan and Co., 1896), vol. 2,P. 128–133. 
22
William Theodore de Bary. “The Constitutional Tradition in China,” Journal of Chinese Law. Vol. 9, No. 7 
(1995), P. 14.