10-mavzu: sug‘urtaning rivojlanish tendensiyalari va istiqboli reja

---

1 
10-MAVZU: SUG‘URTANING RIVOJLANISH TENDENSIYALARI VA 
ISTIQBOLI 
REJA: 
1. Milliy sug‘urta bozorining rivojlanish tendensiyalari 
2. Bozor iqtisodiyoti sharoitida milliy sug‘urta bozorida raqobatni rivojlantirish 
istiqbollari 
1. Milliy sug‘urta bozorining rivojlanish tendensiyalari 
 
Mustaqillikning dastlabki yillaridan sug`urta tizimining rivojlanishiga jiddiy 
ahamiyat bergan holda hukumatimiz tomonidan raqobatga asoslangan sug`urta 
bozorini tashkil qilish va uni takomillashtirish borasida ko`plab chora-tadbirlar 
ishlab chiqildi. Dastlab sug`urta tizimining huquqiy asoslari yaratildi, sug`urta 
sohasidagi davlat monopoliyasiga barham berildi va turli mulkchilikka asoslangan 
sug`urta tashkilotlarini tashkil qilishga, ularning sug`urta faoliyatini rivojlanishiga 
keng yo`l ochildi. Sug`urta tizimida sog`lom raqobat shakllantirildi. 
Bugungi kunda mamlakatimiz sug`urta bozori iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlariga 
ishonchli va zarur xizmatlarni ko`rsatish imkoniga ega bo`ldi. Muhimi aholining 
keng qatlami sug`urta xizmatlari bilan ta`minlanmoqda. Sug`urtaning majburiy 
tartibda kiritilishi, bir tomondan, sohaning eng asosiy muammolaridan biri bo`lgan 
aholi sug`urta madaniyatining ko`tarilishiga xizmat qilsa, ikkinchi tomondan, 
yetkazilgan zararning sug`urta mexanizmi orqali kafolatli qoplanish tizimini 
yaratadi. 
O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha 
Harakatlar Strategiyasi doirasida demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va 
mamlakatda milliy iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida iqtisodiyotda, moliya, shu 
jumladan, sug‘urta xizmatlari bozorida o‘zgartirishlar va islohotlar o‘tkazish ko‘zda 
tutilgan. Bu respublika sug‘urta bozorining barcha ishtirokchilaridan faoliyat 
sohasining hamma yo‘nalishlarida, xalqaro standartlarga javob beradigan 
zamonaviy sug‘urta mahsulotlarini ishlab chiqish bosqichidan tortib, yuqori 
darajadagi xizmat ko‘rsatish va aholining sug‘urta tizimiga bo‘lgan ishonchini 
oshirishgacha bo‘lgan faoliyat samaradorligini yuksaltirishni taqozo qiladi.
Darhaqiqat, so‘ngi yillarda mamlakat sug‘urta bozorida amalga oshirilayotgan 
islohotlarning samarasi natijasida uning barcha jabhalarida rivojlanish 
tendensiyalari kuzatilmoqda, shu jumladan qayta sug‘urtalash yo‘nalishida ham 
iqtisodiy munosabatlar o‘rnatilgan talablar doirasida amalga oshirib kelinmoqda. 
Ma’lumki, O‘zbekiston sug‘urta bozorida faqat qayta sug‘urta sohasida faoliyat 

---

2 
yuritadigan kompaniya hanuz tashkil etilmadi, bu esa milliy bozorda qayta 
sug‘urtalash amaliyoti qo‘llanilmaydi, degani emas.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 2 sentyabrdagi PF-5177-sonli 
“Valyuta siyosatini liberallashtirish bo‘yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar 
to‘g‘risida” gi Farmoniga asosan, sug‘urta faoliyatini yanada takomillashtirish, 
sug‘urtalovchilarning kapitallashuvi va moliyaviy barqarorligini oshirish, ularning 
hududiy tarmoqlarini kengaytirish va sug‘urta kompaniyalarining investitsion 
jarayonlardagi ishtirokini rag‘batlantirish, shuningdek, sug‘urta xizmatlari 
iste’molchilarining huquqlarini samarali himoya qilishni ta’minlash maqsadida 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Iqtisodiyot vazirligining taklifiga 
binoan, 2018 yilning 1 iyuliga qadar sug‘urtalovchilar uchun ustav kapitalining eng 
kam miqdorlarini oshirish belgilandi. Yuqorida qayd etilganidek, sug‘urtalovchilar 
yuqori riskli ob’ektlarni sug‘urtalashda qayta sug‘urtadan foydalanish orqali 
o‘zlarini moliyaviy jihatdan himoyalaydi, shundan kelib chiqadiki yuqori risklar 
natijasida yuzaga keladigan zararlarni qoplash uchun kompaniyalar etarlicha 
kapitalga ega bo‘lmog‘i lozim.